ΑΚΟΥΣΙΑ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΣΕ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ

Τι είναι Εισαγγελική εντολή για ψυχιατρική εξέταση ;

(ΒΛ. Ν.2071/92, άρθρο 96 ,παρ.5)

Όταν ένας πολίτης ( που αρνείται να εξεταστεί από ψυχιάτρους) υποχρεώνεται, κατόπιν εντολής του εισαγγελέα , να μεταφερθεί για εξέταση σε Δημόσια ψυχιατρική κλινική που εφημερεύει ώστε να κριθεί εάν είναι αναγκαία ενδεχόμενη νοσηλεία του


Ποιοι μπορούν να κινήσουν τη διαδικασία; (ΒΛ.Ν.2071/92, άρθρο 96, παρ 1)

Α. Σύζυγος, συγγενείς α΄και β’ βαθμού σε ευθεία και πλάγια γραμμή. Δηλαδή, Γονείς, παιδιά, (σε ευθεία, α΄ βαθμού) αδέρφια (εκ πλαγίου). Αλλά και παππούδες, γιαγιάδες, εγγόνια (σε ευθεία, β’ βαθμού).

Ή , ανεξαρτήτως συγγένειας, ο Δικαστικός συμπαραστάτηςτου υπό εξέταση ατόμου.

ΠΡΟΣΟΧΗ! Σύμφωνα με το νόμο δεν μπορούν να κινήσουν τη διαδικασία ξαδέλφια , θείοι , θείες, εξ αγχιστείας συγγενείς( εκτός του συζύγου ) κλπ αν δεν είναι δικαστικοί συμπαραστάτες

Β. Αυτεπάγγελτα . Ο εισαγγελέας πρωτοδικών της περιοχής διαμονής/κατοικίας, αν δεν υπάρχει κάποιο από τα παραπάνω πρόσωπα, σε επείγουσες καταστάσεις μετά (π.χ.) από κάποιο επεισόδιο που προκλήθηκε σε δημόσιο χώρο ή άλλες καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν την παρέμβαση της αστυνομίας ή της κοινωνικής υπηρεσίας κάποιου Δήμου. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να υπάρχει έγγραφη αναφορά της εκάστοτε κοινωνικής υπηρεσίας ή καταθέσεις αστυνομικών .


Πως και από ποιους υλοποιείται η εισαγγελική παραγγελία για εξέταση; (ΒΛ. Ν.2071/92, άρθρο 96 ,παρ.5)

Η αναγκαστική μεταφορά για εξέταση με εισαγγελική παραγγελία υλοποιείται (αν και δεν αναφέρεται στο νόμο) από την αστυνομία. Στην πράξη η μεταφορά του εξεταζόμενου δεν έχει καμία σχέση με τις οριζόμενες στο νόμο συνθήκες που θα έπρεπε να «εξασφαλίζουν το σεβασμό στην προσωπικότητα και την αξιοπρέπεια του ασθενή». Αντιθέτως, κατά τη συνήθη πρακτική, κατά την υποχρεωτική προσαγωγή του ατόμου για εξέταση από την αστυνομία δεν του γνωστοποιείται ο λόγος για τον οποίο προσάγεται στην κλινική και σε πολλές περιπτώσεις δεν του γνωστοποιείται ούτε το ότι οδηγείται σε ψυχιατρική κλινική για εξέταση. Κάτι που το μαθαίνει όταν πια φτάσει εκεί.


Τι γίνεται συνήθως κατά την εξέταση στο χώρο των επειγόντων /εφημερίου της ψυχιατρικής κλινικής;

Η εξέταση/συνέντευξη γίνεται στο χώρο του Τμήματος Επειγόντων της εκάστοτε Δημόσιας ψυχιατρικής κλινικής(είτε Δημόσιου ψυχιατρικού νοσοκομείου είτε Δημόσιου γενικού νοσοκομείου) τουλάχιστον από 2 ψυχιάτρους , με την συμμετοχή, συνήθως , ολιγομελούς ομάδας ψυχιατρικών λειτουργών που συν εφημερεύουν (π.χ. ειδικευομένων ψυχιατρικής και ψυχολόγων).

Σε αυτό το στάδιο μελετούνται από τους υπεύθυνους ψυχιάτρους οι έγγραφες μαρτυρικές καταθέσεις (για το περιεχόμενο των οποίων , πολύ συχνά , συμβαίνει να μην λαμβάνει γνώση ο προσαγόμενος για εξέταση) και αφού ζητηθεί από τον εξεταζόμενο να παράσχει κάποιες πληροφορίες ή και να απαντήσει σε κάποιες ερωτήσειςζητείται και από τους συνοδούς του (συγγενείς κλπ) να δώσουν όσες πληροφορίες μπορούν προκειμένου να διευκολύνουν τη διαδικασία της εξέτασης και την λήψη μίας απόφασης για την αναγκαιότητα ή όχι αναγκαστικής νοσηλείας με τα κριτήρια που ορίζονται στο Νόμο (ΒΛ.Ν.2071/92, άρθρο 95, παρ 2).


Τι γίνεται μετά την εξέταση;

Μετά την εξέταση, οι 2 ψυχίατροι, πρέπει να απαντήσουν στον εισαγγελέα μέσα σε διάστημα 48 ωρών το ανώτατογια το αν προτείνουν για το άτομο που εξετάστηκε (i)αναγκαστική νοσηλεία, ή (ii) μη νοσηλεία συνδυαζόμενη πιθανόν με εναλλακτική θεραπευτική πρόταση στην κοινότητα. Δηλαδή, οι ψυχίατροι πρέπει να απαντήσουν στον εισαγγελέα που διέταξε την εξέταση , εγγράφως και τεκμηριωμένα για το εάν συντρέχουν οι προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος για την ακούσια νοσηλεία (ΒΛ. Ν.2071/92, άρθρο 95, παρ 2). Δηλαδή αν το άτομο που φέρεται ότι πάσχει από ψυχιατρική διαταραχή ή και έχει λάβει διάγνωση στο παρελθόν, κρίνεται ότι «δεν είναι ικανό να κρίνει για το συμφέρον της υγείας του», αναμένεται ότι αν δεν νοσηλευτεί «θα επιδεινωθεί η κατάσταση της υγείας του» ή κρίνεται ότι η νοσηλεία του είναι απαραίτητη «για να αποτραπούν πράξεις βίας κατά του ίδιου ή τρίτων».

(Noμικές παρατήσεις: Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να επισημανθεί ότι με τη Σύμβαση του Οβιέδου , τη λεγόμενη Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και την Βιοϊατρική, που κυρώθηκε με το Ν.2619/1998, ως λόγος της ακούσιας νοσηλείας έχει απομείνει μόνο η πρώτη περίπτωση του Ν.2071/1992 δηλαδή η ψυχική διαταραχή σε συνδυασμό με την ανάγκη νοσηλείας, οπότε οποιεσδήποτε κρίσεις σχετικά με την επικινδυνότητα του ασθενούς και της προσπάθειας αποτροπής πράξεως βίας κατά του ίδιου ή τρίτου που αιτιολογούν την ακούσια νοσηλεία του κινούνται εκτός νόμου. Συγκεκριμένα το άρθρο 7 του Ν.2619/1998 “… το πρόσωπο που πάσχει από διανοητική διαταραχή σοβαρής µορφής δύναται να υποβληθεί, χωρίς τη συγκατάθεσή του, σε επέµβαση που αποσκοπεί στη θεραπεία της διανοητικής του διαταραχής, µόνο στις περιπτώσεις κατά τις οποίες, χωρίς αυτή τη θεραπεία, είναι πιθανόν να ανακύψει σοβαρή βλάβη της υγείας του”. Σημειωτέον ότι οι διατάξεις της Συμβάσεως αν και υπερισχύουν ως μεταγενέστερες του Ν.2071/1992 δεν έχουν ενσωματωθεί στο νόμο για την ακούσια νοσηλεία και πρακτικά δεν εφαρμόζονται )

Σε γενικές γραμμές μία εισαγγελική παραγγελία για εξέταση από ψυχίατρο μπορεί να οδηγήσει σε μία από τις τρείς παρακάτω περιπτώσεις:


Αναγκαστική νοσηλεία με υποχρεωτική παραμονή στην ψυχιατρική κλινική ((ΒΛ. Ν.2071/92, άρθρο 96, παρ 6) με μία προσωρινή διάγνωση , που ως επί τω πλείστον συνεπάγεται , με «θεραπευτική και επιστημονική ευθύνη του Διευθυντή της Ψυχιατρικής κλινικής», την υποχρεωτική λήψη φαρμακευτικής αγωγής ((ΒΛ. Ν.2071/92, άρθρο 96, παρ 9). Στον εισαγγελέα, σε αυτή την περίπτωση, πρέπει να γνωστοποιείται από τους γιατρούς το εάν εκτιμάται ότι υπάρχει κίνδυνος προς τον ίδιο τον εξεταζόμενο ή τρίτους από τη μη νοσηλεία ή εάν αναμένεται βελτίωση από τη νοσηλεία κλπ, όπως έχει αναλυθεί παραπάνω. Επίσης, πρέπει να αναγράφονται, αναλυτικά, οι λόγοι/ «συμπτώματα» για τους οποίους δίνεται μία προσωρινή διάγνωση ).

ΠΡΟΣΟΧΗ! Σε αυτό το στάδιο οι ψυχίατροι είναι υποχρεωμένοι να γνωστοποιήσουν στον εξεταζόμενο τα δικαιώματα του και τη δυνατότητα άσκησης ένδικων μέσων , να καλέσει δικηγόρο , δηλαδή, και να διεκδικήσει (κάτι που θα έπρεπε να είναι αυτονόητο αφού ο Νόμος το ορίζει) το να φτάσει η υπόθεση του σε αίθουσα δικαστηρίου . Αξιοσημείωτο είναι ότι, σύμφωνα με το Νόμο, δεν απαιτείται (ούτε καν προτείνεται) να υπογράψει ο άμεσα ενδιαφερόμενος ότι «έλαβε γνώση» των δικαιωμάτων του . Αντ’ αυτού , οι συνοδοί του (συγγενείς, αυτοί που συνήθως έχουν αιτηθεί την ακούσια νοσηλεία του κλπ) καλούνται να υπογράψουν ότι έγινε η γνωστοποίηση. Αρκετές φορές, ως συνοδοί, υπογράφουν οι αστυνομικοί που υλοποιούν την εισαγγελική εντολή, όταν απουσιάζουν οι συγγενείς (!).


Υποχρεωτική παραμονή στην ψυχιατρική κλινική για 48ωρη , το ανώτατο , παρακολούθηση και για περαιτέρω εξέταση (ΒΛ. Ν.2071/92, άρθρο 96, παρ 5). συνήθως χωρίς την υποχρέωση λήψης φαρμακευτικής αγωγής αφού στο νόμο ορίζεται ότι η παραμονή στην κλινική, μέχρι 48 ώρες, είναι «για τις αναγκαίες εξετάσεις». (Αν και οποιαδήποτε στιγμή, μέσα στο 48ωρο, μπορεί να αποφασιστεί η μετατροπή της εξέτασης σε ακούσια νοσηλεία) . Οπωσδήποτε, όμως, μέσα στο διάστημα των 48 ωρών, οι ψυχίατροι της κλινικής, πρέπει να αποφασίσουν ή για την μετατροπή της 48ωρης παρακολούθησης σε αναγκαστική /ακούσια νοσηλεία, οπότε τίθενται σε ισχύ όλα όσα αφορούν την ακούσια νοσηλεία (περί άσκησης ένδικων μέσων κλπ) ή γιατην λύση της εισαγγελικής παραγγελίας. Και σε αυτή την περίπτωση πρέπει να απαντηθεί και να αιτιολογηθεί αναλυτικά και εγγράφως προς τον εισαγγελέα η οποιαδήποτε απόφαση.


Λύση της εισαγγελικής παραγγελίας και άρση κάθε περιοριστικού μέτρου. Σε αυτή την περίπτωση και πάλι πρέπει να υπάρχει έγγραφη και επαρκής αιτιολόγηση ή μπορεί και να προταθούν άλλες θεραπευτικές παρεμβάσεις ή και παρακολούθηση σε εξωνοσοκομειακή βάση.


Τι γίνεται κατά τη διάρκεια της ακούσιας νοσηλείας;

(Δυνατότητα άσκησης ένδικών μέσων)

Αλλά

ΧΩΡΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ:

Η ακούσια νοσηλεία συνήθως λαμβάνει χώρα σε Δημόσια ψυχιατρική κλινική Γενικού Νοσοκομείου ( π.χ. Ευαγγελισμός, Σωτηρία κλπ) ή Ψυχιατρικού Νοσοκομείου(π.χ. Δαφνί, Δρομοκαϊτειο) ή σε Ιδιωτική ψυχιατρική κλινική(αν οι συγγενείς το έχουν αιτηθεί ,από πριν, προς τον εισαγγελέα) . Ωστόσο, για να μεταφερθεί κάποιος σε Ιδιωτική Ψυχιατρική κλινική για ακούσια νοσηλεία πρέπει υποχρεωτικά να έχει περάσει για εξέταση από τα Επείγοντα Δημόσιου Γενικού Νοσοκομείου ή Ψυχιατρικού Νοσοκομείου.

Οι χώροι νοσηλείας και οι συνθήκες που επικρατούν στις ψυχιατρικές κλινικές ποικίλουν ως προς τις ξενοδοχειακές συνθήκες/εξοπλισμό κλπ. Δηλαδή, αλλού οι κλινικές έχουν δωμάτια των 4- 5 ατόμων με κοινόχρηστα WC, αλλού δίκλινα, ενώ κάποιες φορές μπορεί η νοσηλεία να γίνεται σε βοηθητικά κρεβάτια/«ράντζα» ακόμη και στο διάδρομο. Όποιες και να είναι αυτές οι συνθήκες και οι επιμέρους διαφοροποιήσεις, σε δημόσιες όσο και σε ιδιωτικές κλινικές, υπάρχουν, σε γενικές γραμμές, κάποια κοινά στοιχεία ως προς την οργάνωση του χώρου και του χρόνου σε συνθήκες ακούσιας νοσηλείας. Κατά κανόνα (με ελάχιστες ίσως εξαιρέσεις) οι χώροι αυτοί είναι περιοριστικοί, είτε με «κλειστή πόρτα» όλο το 24ωρο είτε με κλείσιμο της πόρτας το βράδυ. Επιπλέον, υπάρχουν συγκεκριμένα ωράρια που ορίζουν ασφυκτικά κάθε πτυχή της καθημερινότητας της νοσηλείας. Ώρες έγερσης και ύπνου, λήψης φαρμακευτικής αγωγής, φαγητού, εξόδου από την κλινική κλπ κλπ. Η πρόσβαση ή η επικοινωνία «προς τα έξω» μπορεί να εμποδίζεται κατόπιν εντολής των γιατρών ή με διάφορους εσωτερικούς κανονισμούς, οι οποίοι εφαρμόζονται ανάλογα με την πολιτική που ακολουθεί η κάθε κλινική (πιο αυστηρή ή πιο χαλαρή) κάτι που μπορεί να έχει επίδραση και στην οργάνωση του χώρου. Οπότε μπορεί να υπάρχουν κλειστά παντζούρια ή τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων στα παράθυρα, μπορεί να υπάρχουν ελεύθερα (χωρίς εποπτεία) προσβάσιμοι χώροι προαυλισμού ή και όχι, να επιτρέπεται η πρόσβαση σε τηλέφωνο κοινής χρήσης όλες τις ώρες ή και όχι , να έχει κανείς δικαίωμα κατοχής και χρήσης κινητού τηλεφώνου ή και όχι, να υπάρχουν ντουλάπια για διατήρηση προσωπικών αντικειμένων ή και όχι κλπ κλπ. Όλοι αυτοί οι πιθανοί περιορισμοί που μπορεί να επιβάλλονται, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, «επιτρέπονται» είτε ως αυθαίρετες ερμηνείες του νόμου της ακούσιας νοσηλείας που βρίσκουν έδαφος στην έμμεση παραδοχή στο σχετικό νόμο της «αναγκαιότητας λήψης περιοριστικών μέτρων» (π.χ. «Τα αναγκαία περιοριστικά μέτρα δεν επιτρέπεται να αποκλείουν απαραίτητα για τη θεραπεία μέσα όπως οι άδειες κλπ…» ) είτε ως ιατρικές αποφάσεις περιορισμού της ατομικής ελευθερίας εξαιτίας της «κατάστασης της υγείας του ασθενή». (ΒΛ. Ν.2071/92, άρθρο 98, παρ 1 και 4). Και ενώ συχνά γίνεται επίκληση αυτής της «αναγκαιότητας» για την επιβολή όλων των ειδών των περιορισμών, μέχρι και των πιο ακραίων όπως η «μηχανική καθήλωση», αυτό που συνήθως «ξεχνιέται» είναι το ότι «σε όλη τη διάρκεια της νοσηλείας πρέπει να επιδεικνύεται σεβασμός προς την προσωπικότητα του ασθενή». (ΒΛ. Ν.2071/92, άρθρο 98, παρ 3)

ΔΙΑΡΚΕΙΑ:

Η διάρκεια της νοσηλείας καθορίζεται από τον θεράποντα ψυχίατρο με κριτήριο τις προϋποθέσεις που περιγράφονται κατά την έναρξη της . (ΒΛ. Ν.2071/92, άρθρο 95, παρ 2). Δηλαδή, όταν θεωρηθεί ότι ο ασθενής μπορεί να κρίνει για το συμφέρον της Υγείας του, δεν υπάρχει απειλή για άσκηση βίας κατά του ίδιου ή τρίτων κλπ και σε γενικές γραμμές όταν η κατάσταση της υγείας του κρίνεται ότι έχει βελτιωθεί. Έτσι δεν καθορίζεται επακριβώς ελάχιστη διάρκεια νοσηλείας. Ωστόσο ορίζεται ανώτατη διάρκεια νοσηλείας υπό προϋποθέσεις . Ως ανώτατη διάρκεια ακούσιας νοσηλείας ορίζονται οι 6 μήνες. Συνήθως, όμως, (κατά μέσο όρο) μία ακούσια νοσηλεία μπορεί να διαρκεί περίπου ένα μήνα (+ / – ) , ανάλογα με τα κριτήρια και την πολιτική που εφαρμόζει η κάθε κλινική ή και ανάλογα με το πώς κρίνει ο θεράπον ψυχίατρος την πορεία της υγείας του ασθενή.

Στο νόμο περιγράφονται οι τυπικές διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται προκειμένου να αποφασιστεί πιθανή παράταση νοσηλείας σε 2 χρονικά σημεία, στους 3 μήνες και στους 6. Συνήθως όμως οι διαδικασίες αυτές δεν εφαρμόζονται εξαιτίας και ολιγωρίας του δικαστικού συστήματος. Σύμφωνα με το νόμο λοιπόν, στους 3 μήνεςνοσηλείας, ο Διευθυντής της κλινικής με ένα άλλο ψυχίατρο του τομέα πρέπει να υποβάλλουν έκθεση προς τον Εισαγγελέα ενημερώνοντας για την πορεία της υγείας του ασθενή. Ο Εισαγγελέας αποφασίζει αν θα διαβιβάσει την υπόθεση στο δικαστήριο αιτούμενος την παράταση ή όχι της νοσηλείας. (ΒΛ. Ν.2071/92, άρθρο 99, παρ 2).

(Όπως αναλύεται και παρακάτω, στο κεφάλαιο για τα ένδικα μέσα, ο ασθενής ή συγγενείς του της παρ. 1 του άρθρου 96 ή ο επίτροπος του δικαιούνται με αίτηση τους προς τον Εισαγγελέα, να ζητήσουν να διακοπεί η ακουσία νοσηλεία. Αν η αίτηση δε γίνει δεκτή από το Πρωτοδικείο, στο οποίο την υποβάλλει αμέσως ο Εισαγγελέας, νέα αίτηση μπορεί να υποβληθεί μετά από τρεις μήνες.)

Στους 6 μήνες, το ανώτατο, λήγει η ακούσια νοσηλεία και σε εξαιρετικές μόνο περιπτώσεις μπορεί να αποφασιστεί η παράταση της νοσηλείας πέραν των 6 μηνών. Οπότε συστήνεται επιτροπή από τον θεράποντα ψυχίατρο και άλλους 2 ψυχιάτρους που ορίζει ο εισαγγελέας για να αποφασίσει σχετικά. (ΒΛ. Ν.2071/92, άρθρο 99, παρ 4).

ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΝΔΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ:

Νομική βοήθεια, για να αντιμετωπίσει κανείς με νομικούς όρους και διαδικασίες την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει, μπορεί κανείς να ζητήσει ανά πάσα στιγμήώστε να δράσει και προληπτικά . Μπορεί όμως και όχι, αν δεν είναι αυτός ο συνήθης τρόπος που αντιμετωπίζει τις δύσκολες καταστάσεις. Το αν θα ζητήσει κανείς την συνδρομή έμπιστων προσώπων του που μπορεί να δράσουν προστατευτικά και υποστηρικτικά ή αν θα προτιμήσει να ζητήσει π.χ. νομικές συμβουλές , πριν από ή και κατά την εξέταση, ή αν θα έχει φροντίσει να συντάξει «ψυχιατρική διαθήκη» κλπ, είναι μία επιλογή υποκειμενική και εξαρτάται από πολλές συνθήκες. Όλα τα παραπάνω όμως δεν αποτελούν αποτελούν ένδικα μέσα. Για την άσκηση ένδικων μέσων (το να φτάσει δηλαδή η υπόθεση κάποιου στο δικαστήριο), για την επιτυχή μεθόδευση και την πιθανή επιτυχή έκβαση τους χρειάζεται οπωσδήποτε η εξουσιοδότηση και η παράσταση δικηγόρου και η κάλυψη με κάποιο τρόπο των δικαστικών εξόδων (παράβολα κλπ) .

Ο Νόμος ορίζει ότι η παραπομπή στο Μονομελές Πρωτοδικείο του τόπου κατοικιάς/διαμονής, της υπόθεσης του εξεταζόμενου/φερόμενου ως ασθενή, γίνεται με αίτημα του Εισαγγελέα προς το Μονομελές Πρωτοδικείο, μέσα σε τρεις ημέρες από την μέρα που ο ίδιος έχει διατάξει τη μεταφορά του «ασθενή» σε ψυχιατρική κλινική. Κατόπιν, μέσα σε 10 μέρες , «κατά την κρίση του», συνεδριάζει το Μονομελές Πρωτοδικείο κεκλεισμένων των θυρών . (ΒΛ.Ν.2071/92, άρθρο 96, παρ 6,7,8,9).

Ωστόσο η διαδικασία αυτή δεν εφαρμόζεται σχεδόν ποτέ ή κινείται εντελώς εκπρόθεσμα, όταν δεν έχει πλέον κανένα νόημα για τον «ασθενή», πολλές φορές ακόμη και μετά το πέρας της νοσηλείας.

Εντούτοις, η δυνατότητα άσκησης ένδικων μέσων και η άσκηση αυτού του δικαιώματος (το να φτάσει, δηλαδή, η υπόθεση στο δικαστήριο) δεν παύει να υφίσταται ούτε περιορίζεται στην παραπάνω διαδικασία (που ούτως ή άλλως δεν εφαρμόζεται). Συγκεκριμένα είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς (αν και πολλές φορές δεν του το γνωστοποιούν οι ψυχίατροι ενώ είναι υποχρεωμένοι) ότιανά πάσα στιγμή μετά την ανακοίνωση , στον χαρακτηρισμένο ως «ασθενή» πλέον, της έναρξης της ακούσιας νοσηλείας έχει δικαίωμα, τόσο ο ίδιος όσο και συγγενείς του (σύζυγοι, αδέλφια, γονείς, παιδιά κλπ), να αιτηθούν προς τον εισαγγελέα, την διακοπή της νοσηλείας . Η σχετική αίτηση εκδικάζεται στο πρωτοδικείο και αν δεν γίνει δεκτή έχουν δικαίωμα ξανά , ο ασθενής ή οι συγγενείς του, μετά από 3 μήνες να υποβάλλουν νέα αίτηση. (ΒΛ. Ν.2071/92, άρθρο 99, παρ 3).

ΠΡΟΣΟΧΗ! Οι συγγενείς (α και β βαθμού) που μπορούν να αιτηθούν την διακοπή της νοσηλείας μπορεί να είναι διαφορετικά πρόσωπα από αυτά που ζήτησαν την αναγκαστική νοσηλεία. (π.χ. αν η ακούσια νοσηλεία έχει γίνει με αιτήσεις και καταθέσεις του/της συζύγου και ενός τέκνου μπορεί την διακοπή της να αιτηθούν ο πατέρας/μητέρα και ο/η αδελφή κλπ) . Σίγουρα σε μία τέτοια περίσταση έχει μεγάλη σημασία αν ο ίδιος ο ασθενής ή και οι συγγενείς που θα κινήσουν τη διαδικασία μπορούν να αποδείξουν στο δικαστήριο ότι υπάρχουν οι συνθήκες για μία διαφορετική αντιμετώπιση της κατάστασης και ότι δεν υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο άσκησης βίας κατά του ίδιου ή κατά τρίτων.

( Νομικές παρατηρήσεις: σύμφωνα με το άρθρο 1687 Α.Κ. (της τροποποιήθηκε με το Ν.2447/1996) “Όταν η κατάσταση της προσώπου επιβάλλει την ακούσια νοσηλεία του σε μονάδα ψυχικής υγείας, αυτή γίνεται μετά προηγούμενη άδεια του δικαστηρίου και κατά της διατάξεις ειδικών νόμων”.

Με τη διάταξη αυτή που είναι μεταγενέστερη του Ν.2071/1992 η ακούσια νοσηλεία επιβάλλεται από δικαστήριο, και όχι από άλλη αρχή (ή τον εισαγγελέα) και άρα προκύπτει ότι οι όλες οι ακούσιες νοσηλείες που διατάσσονται σήµερα από εισαγγελέα, χωρίς δηλ. «προηγούµενη άδεια του δικαστηρίου», έστω και προσωρινή διαταγή, είναι εκτός νόµου, σύμφωνα με την κρατούσα νομική θεωρία. Η εισαγγελική διάταξη για μεταφορά σε ψυχιατρείο μόνο στα πλαίσια της διαταγής για ακούσιας εξέτασης μπορεί να ειδωθεί, δηλαδή της επί 48ωρης εισαγωγής και παραμονής του φερομένου ασθενούς στο ψυχιατρείο (και μόνο) για να διαγνωστεί η κατάσταση της ψυχικής υγείας του.

Σύμφωνα της με της διατάξεις του άρθρου 96 του Ν. 2071/1992 η οποία και εφαρμόζεται , παρανόμως η αίτηση για την ακούσια νοσηλεία υποβάλλεται στον Εισαγγελέα, ο οποίος της αναφέραμε ανωτέρω, αφού διαπιστώσει τη συνδρομή των τυπικών προϋποθέσεων και εφόσον οι δυο ιατρικές γνωματεύσεις συμφωνούν για την ανάγκη ακούσιας νοσηλείας, διατάσσει τη μεταφορά του ασθενούς σε ψυχιατρείο. Σε κάθε περίπτωση έχει ο Εισαγγελέας την υποχρέωση να εισάγει την υπόθεση εντός τριών ημερών στο Μονομελές Πρωτοδικείο, το οποίο συνεδριάζει εντός δέκα ημερών σε μη δημόσια συνεδρίαση κατά τη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας. Στο δικαστήριο ο ασθενής μπορεί να παρίσταται αυτοπροσώπως, με συνήγορο δικής του επιλογής και με τεχνικό σύμβουλο/ψυχίατρο. Ενώ μπορεί παράλληλα να ασκήσει και ένδικα μέσα κατά της αποφάσεως ακούσιας νοσηλείας. Κατά της απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου χωρεί έφεση και ανακοπή κατά της διατάξεις της πολιτικής δικονομίας. Τα ένδικα μέσα ασκούνται σε προθεσμία 2 μηνών από τη δημοσίευση της απόφασης. Η έφεση δικάζεται από το Τριμελές Εφετείο μέσα σε 15 ημέρες από την κατάθεση της. (Βλ. άρθρο 97 του Ν. 2071/1992).


Ποια είναι τα δικαιώματα μας κατά τη διάρκεια της νοσηλείας; Πως μπορούμε να αμυνθούμε;

Ήδη, παραπάνω, έχουν περιγραφεί κάποια δικαιώματα που απορρέουν και από το νόμο για την ακούσια νοσηλεία. Αν και, όπως έχουμε επισημάνει και στην εισαγωγή, στην πράξη, τα περισσότερα από αυτά είτε παραβιάζονται ευθέως είτε δεν παρέχονται οι συνθήκες ώστε να ασκηθούν είτε , ακόμη και όταν ασκούνται, τελούν διαρκώς υπό αμφισβήτηση και εξαρτώνται από την υποκειμενική κρίση του κάθε ψυχίατρου.

Ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζεις ότι :


Από την πρώτη στιγμή της μεταφοράς σου για εξέταση έχεις δικαίωμα να ζητήσεις να έλθεις σε επικοινωνία (τηλεφωνικά ή δια ζώσης) με έμπιστα πρόσωπα που θεωρείς σημαντικά και από τα οποία μπορείς να λάβεις υποστήριξη (συγγενείς, φίλοι, δικηγόρο, συντρόφους από συλλογικότητες ή ομάδες αυτοβοήθειας κλπ).


Έχεις Δικαίωμα να πληροφορείσαι, πλήρως και με σαφήνεια, για το τι φαρμακευτική αγωγή θα λάβεις και για τυχόν παρενέργειες που αυτή η αγωγή μπορεί να σου προκαλέσει και να μοιραστείς με το θεράποντα ψυχίατρο τυχόν προβλήματα που αντιμετωπίζεις με συγκεκριμένα φάρμακα και να προτείνεις ίσως κάποια άλλα.


Έχεις Δικαίωμα να παραμείνουν απόρρητες οποιεσδήποτε πληροφορίες μοιράζεσαι με τους θεράποντες ή ακόμη και για το ίδιο το γεγονός της νοσηλείας.


Έχεις το Δικαίωμα να ζητήσεις πρόσβαση σε στοιχεία του φακέλου σου με την συνδρομή δικηγόρου.


Έχεις Δικαίωμα σε αξιοπρεπείς συνθήκες νοσηλείας και στο σεβασμό της προσωπικότητας σου (συμπεριφορά προσωπικού, καθαριότητα ).


Έχεις Δικαίωμα επισκεπτηρίου τις ώρες που ορίζονται στην κλινική ή άρνησης επισκέψεων από πρόσωπα που δεν επιθυμείς.


Έχεις Δικαίωμα για ολιγόωρες ή ολιγοήμερες άδειεςκατόπιν συνεννόησης με τον θεράποντα.


Μπορείς να συμμετάσχεις στην συνδιαμόρφωση ενός θεραπευτικού πλάνου που θα λαμβάνει υπόψη σφαιρικά όλες σου τις ανάγκες .


Δικαιούσαι να ζητήσεις από την κοινωνική υπηρεσία να συνδράμει στην πλήρη ενημέρωση σου για την ασφαλιστική σου ικανότητα, για τυχόν παροχές ή διευκολύνσεις που μπορεί να σου παρασχεθούν ώστε να μην στερηθείς βασικά αγαθά που είναι απαραίτητα για την ομαλή σου διαβίωση κατά την διάρκεια αλλά και μετά τη νοσηλεία (π.χ επανέκδοση απολεσθέντων εγγράφων και πιστοποιητικών, παρεμβάσεις και διαδικασίες για κοινωνικά τιμολόγια και ρυθμίσεις ΔΕΚΟ, παρεμβάσεις σε διάφορους φορείς για την εξασφάλιση στέγης κλπ ).


Έχεις Δικαίωμα παράλληλης φροντίδας της γενικής σου υγείας και διακομιδής όταν συντρέχουν σοβαροί λόγοι σε Γενικό Νοσοκομείο (π.χ. αντιμετώπιση άλλων παθολογικών προβλημάτων σε ειδικές κλινικές).


Μπορείς να διεκδικήσεις τη μη λήψη περιοριστικών μέτρων (όπως μηχανική καθήλωση) ή κλείδωμα στο δωμάτιο και να ζητήσεις από έμπιστα σου πρόσωπα ή δικηγόρο να σε βοηθήσει για την αποφυγή λήψης τέτοιων μέτρων όταν οι ψυχίατροι τα διατάσσουν.


Δικαίωμα υποβολής έγγραφων αναφορών για τυχόν απρεπείς, προσβλητικές συμπεριφορές από την πλευρά του προσωπικού της κλινικής .

Η παραπάνω παρουσίαση και προτάσεις είναι μόνο ένα πρώτο αποτέλεσμα των συναντήσεων της ομάδας μας σε σχέση με την λεγόμενη «ακούσια νοσηλεία». Αυτό το αρχικό κείμενο πληροφόρησης και προτάσεων θα είναι πάντα υπό επεξεργασία και όπως και η ομάδα μας θα παραμένει πάντα ανοικτό .

Η συμμετοχή σας στην ομάδα μας αλλά και κάθε ιδέα ή πρόταση σας είναι ζωτικής σημασίας για την προσπάθεια μας. Για αυτό μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί μας για κατάθεση ιδεών, προτάσεων ως προς τα κείμενα ή για να θέσετε οποιοδήποτε ερώτημα ή να εκδηλώσετε ενδιαφέρον για συμμετοχή στην ομάδα με οποιοδήποτε τρόπο στο mail του blog:diktyopsi@gmail.com.

Τα ψυχιατρεία ιστορικά, επιστημονικά, θεωρητικά αλλά και μέσα από την καθημερινή πρακτική τους είναι αντιθεραπευτικοί θεσμοί για τα οποία την ευθύνη ύπαρξης και διατήρησης τους έχουν η επιστημονική κοινότητα, η πολιτεία, η νομοθετική και δικαστική εξουσία και όχι ένας άνθρωπος που μπορεί να βρίσκεται σε κατάσταση αδυναμίας. Υποχρέωση και δικαίωμα όλων μας είναι να εργαζόμαστε προς την κατεύθυνση δημιουργίας ενός ολοκληρωμένου (και όχι ολοκληρωτικού) κοινοτικού (και άρα κοινωνικού) συστήματος υπηρεσιών, με σκοπό τον μετασχηματισμό τους και όχι την «ωραιοποίηση» τους και τελικό στόχο την οριστική κατάργηση τους.

ΠΗΓΗ:

https://diktyopsi.wordpress.com/(accessed 15.6.17)