Πώς είναι το να ακούς φωνές;

Είναι δύσκολο να εξηγήσει κανείς πώς είναι το να ακούς «φωνές», ειδικά αν δεν έχεις ακούσει ποτέ φωνές ο ίδιος. Όμως, η εμπειρία του να ακούς φωνές δεν είναι τόσο ξένη όσο γενικά θεωρείται.

Καταρχάς, μπορεί να είναι το ίδιο με το να ακούς μία φωνή κανονικά με τα αυτιά σου, με τη διαφορά πως η «φωνή» δεν έχει φυσική αιτία – αλλά όπως και με τις κανονικές φωνές, υπάρχει ποικιλία και κάθε εμπειρία έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά. Μπορεί να νομίζεις ότι δεν έχεις βιώσει ποτέ κάτι τέτοιο, αλλά είσαι σίγουρος/η; Ίσως κάποτε άκουσες κάποιον/α να φωνάζει το όνομά σου για να διαπιστώσεις τελικά πως δεν υπήρχε κανείς εκεί. Όντως, έρευνες δείχνουν ότι ειδικά για ανθρώπους που πενθούν, δεν αποτελεί ασυνήθιστη εμπειρία το να ακούν τη φωνή του προσώπου που πέθανε πρόσφατα.

Εκτός από το να ακούν φωνές με τα αυτιά τους, οι άνθρωποι ακούν επίσης φωνές σαν να είναι σκέψεις που εισβάλλουν στο μυαλό από κάπου αλλού, έξω από τον εαυτό τους. Αυτό δεν είναι το ίδιο με μία ξαφνική ιδέα, την οποία οι άνθρωποι συχνά αναγνωρίζουν ότι προέρχεται από τον εαυτό τους. Αντιθέτως, αυτές οι σκέψεις δεν είναι δικές τους και μοιάζουν σαν να έρχονται απ’ έξω από τη συνείδησή τους, όπως συμβαίνει με την τηλεπάθεια.

Ένα καλό παράδειγμα γι’ αυτό είναι η εμπειρία του να ανακαλείς ένα στίχο ή μια μελωδία, την οποία ανακαλύπτεις πως επαναλαμβάνεις μόνος/η σου ασυνείδητα και η οποία σου έρχεται στο νου ξανά και ξανά. Μπορεί ακόμη και να πιάσεις τον εαυτό σου να τη μουρμουρίζει. Δεν πήρες ποτέ την απόφαση να αρχίσεις να τη σκέφτεσαι και είναι δύσκολο να σταματήσεις να τη σκέφτεσαι. Η διαφορά ανάμεσα στη μελωδία και στη «φωνή-σκέψη», που παρουσιάζεται σαν λέξη στο μυαλό σου, είναι ότι η τελευταία ίσως συνεχίσει να σου μιλάει κατανοητά και ακόμη και να συζητά μαζί σου. Δεν είσαι εσύ υπεύθυνος/η γι’ αυτό και δεν έχεις ιδέα τι πρόκειται να πει η «φωνή» στη συνέχεια.

Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι να ακούς φωνές. Οι φωνές μπορεί να βιώνονται στο κεφάλι, έξω από αυτό ή ακόμα και στο σώμα. Μπορεί να είναι μία φωνή ή πολλές φωνές. Η φωνή μπορεί να μιλάει σε σένα ή για σένα.

Υπάρχουν και άλλοι τρόποι να ακούς φωνές. Κάποιοι από αυτούς δεν περιγράφονται επαρκώς με τη φράση «ακούω φωνές» και ίσως μια μέρα θα έχουμε βρει μία καλύτερη περιγραφή – επειδή δεν είναι ποτέ το ίδιο για όλους. Μερικοί άνθρωποι, για παράδειγμα, βιώνουν μη λεκτικές σκέψεις, εικόνες και οράματα, γεύσεις, οσμές και άγγιγμα. Όλα αυτά τα βιώματα δεν έχουν φυσική αιτία και όλα είναι αισθήσεις που δεν προκάλεσαν οι ίδιοι.

Οι φωνές μπορεί να είναι σαν τα όνειρα. Όλοι μας ονειρευόμαστε και βιώνουμε λέξεις, εικόνες, ακόμη και αισθήσεις. Όταν βαριόμαστε μπορούμε να ταξιδέψουμε με το νου μας και να δούμε ένα σύντομο όνειρο. Όταν ονειρευόμαστε, διάφορα παράξενα πράγματα μπορούν να μας συμβούν, αλλά εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι πραγματικά μας συμβαίνουν. Το να ακούς φωνές μπορεί να είναι κάπως έτσι: ένα όνειρο που βλέπεις ενώ είσαι ξύπνιος/α, αλλά που βιώνεται ως πραγματικό.

Για τους ανθρώπους που ακούνε φωνές, οι φωνές αυτές μπορεί να είναι παρούσες όλη την ημέρα και ως αποτέλεσμα να τους εμποδίζουν από το να κάνουν πράγματα στην καθημερινή ζωή τους. Οι φωνές μπορεί ακόμη και να τιμωρούν αυτόν/ήν που τις ακούει, αν δεν κάνει αυτό που θέλουν, για παράδειγμα, αν δεν φύγει από ένα πάρτι όταν του/της πουν ή αν μιλήσει σε άλλους για τις φωνές. Έτσι κάποιοι άνθρωποι που ακούνε φωνές σιωπούν και κατά συνέπεια απομονώνονται από τους άλλους ανθρώπους.

Μπορεί να υπάρχει μία ευχάριστη πλευρά στο να ακούς φωνές. Μερικές φορές η φαινομενική σοφία είναι πραγματική και οι φωνές, ή τουλάχιστον κάποιες από αυτές, ίσως να φαίνονται έξυπνες. Άνθρωποι που ακούν φωνές αναφέρουν ότι οι φωνές τους είπαν πράγματα που δεν ήξεραν ή που δε μπορούσαν να κατανοήσουν από μόνοι τους και ότι οι φωνές πραγματικά τους βοήθησαν. Κάποιοι άνθρωποι θεωρούν αυτή την εμπειρία ένα δώρο, κάτι σαν πολύτιμη ενόραση ή ακόμη και εξω-αισθητηριακή αντίληψη, και έτσι οι ίδιοι τις εμπιστεύονται. Οι φωνές μπορεί να είναι έξυπνες, πνευματώδεις, αστείες και γλαφυρές.

Οι φωνές μπορούν από μόνες τους να αποτελούν μηχανισμό αντιμετώπισης. Αυτό που οι φωνές λένε αντιστοιχεί με την επίδραση που έχει ο κοινωνικός και συναισθηματικός κόσμος σ’ αυτόν που τις ακούει. Οι φωνές συχνά σχολιάζουν το πώς το άτομο που τις ακούει βιώνει τον κόσμο και κατ’ αυτόν τον τρόπο οι φωνές μπορεί να αποτελούν έναν αμυντικό μηχανισμό ενάντια σε αφόρητα και απαγορευμένα συναισθήματα. Οι φωνές συχνά σχετίζονται με την ιστορία ζωής του ατόμου, όπως με ένα τραύμα πρόσφατο ή από την παιδική ηλικία, και τότε μιλούν για αδυναμία και αδικία. Αυτή είναι μία σύνθετη προσωπική εμπειρία και οι φωνές μπορεί να παίζουν ρόλο είτε καθοδηγητικό είτε επικριτικό.

Μπορείς να ελέγξεις τις φωνές; Τι κάνεις με τις φωνές που δεν είναι με το μέρος σου, που σε κακολογούν και σε προσβάλουν ή διακόπτουν τις σκέψεις σου ή σου δίνουν επιβλαβείς συμβουλές και σου λένε να κάνεις ανόητα πράγματα; Το πρώτο πράγμα που πρέπει να συνειδητοποιήσεις είναι ότι, παρόλο που η φωνή μπορεί να παρεμβαίνει στη συνείδησή σου, αυτό δε σημαίνει πως θα πρέπει να ακολουθείς τυφλά ό,τι λέει. Θα έσπευδες να διαπράξεις φόνο, αν κάποιος σου το ζητούσε; Όχι βέβαια.

Οι άνθρωποι που ακούν φωνές έχουν το ίδιο δικαίωμα στην αυτοδιάθεση όπως οποιοσδήποτε άλλος και μπορείς να πεις στις φωνές ακριβώς αυτό. Αν κάποιες από τις φωνές είναι ευχάριστες και φιλικές, τότε μπορείς να συζητάς μαζί τους, αλλά όχι μ’ εκείνες που δε λειτουργούν έτσι. Μπορείς να πεις στις δυσάρεστες φωνές πως δεν τις βρίσκεις ούτε ευχάριστες ούτε χρήσιμες και ότι δεν έχεις λόγο να τις ανέχεσαι αν δεν αλλάξουν. Τι γίνεται με τις κακόβουλες φωνές, που μπορούν να προκαλέσουν οξύτατο ψυχικό πόνο και να σε διατάξουν να κάνεις πράγματα (όπως το να μένεις μέσα και να αποφεύγεις τους ανθρώπους); Μία λύση είναι να απομακρύνεις όσο περισσότερο μπορείς το στρες από τη ζωή σου. Το στρες όχι μόνο αυξάνει τις φωνές αλλά τις κάνει να λένε και πιο δυσάρεστα πράγματα. Δεύτερον, μην αγνοείς τις φωνές, επειδή τότε τείνουν να γίνονται πιο επιθετικές, όμως την ίδια στιγμή μην τις αφήνεις να ρυθμίζουν τη ζωή σου χωρίς την άδειά σου.



Πρωτότυπο: What is it like to hear voices?

http://www.intervoiceonline.org/2006/12/6/information-about-hearing-voices-contents (May 13, 2011)

ΠΗΓΗ:

http://www.hearingvoices.gr/index.php/el/component/content/article?id=72(1.5.17)