Η ψυχολογική διάσταση της εγκυμοσύνης

Η περίοδος της εγκυμοσύνης είναι μια καμπή στη ζωή της γυναίκας, η οποία συνεπάγεται σε μια αναδόμηση της ταυτότητάς της.



Η εγκυμοσύνη θεωρείται κρίσιμη περίοδος, όπως η εφηβεία και η εμμηνόπαυση, μια μεταβατική περίοδος στη ζωή της γυναίκας κατά την διάρκεια της οποίας συνυπάρχουν αντιφατικές συναισθηματικές αντιδράσεις. Δίπλα στη θετική συγκίνηση συχνά εντοπίζονται φοβίες και καταθλιπτικά συναισθήματα. Σύμφωνα με τον Bibring (1959) η περίοδος της εγκυμοσύνης είναι μια καμπή στη ζωή της γυναίκας, η οποία συνεπάγεται προσαρμογή στα νέα της καθήκοντα και σε μια αναδόμηση της ταυτότητάς της. Μια περίοδος αυτοπραγμάτωσης, στη διάρκεια της οποίας εκπληρώνονται οι πιο βαθιές επιθυμίες μητρότητας (Deutsch, 1945) καθώς και μια κρίσιμη εμπειρία ωρίμανσης στον κύκλο της ζωής του ενήλικα (Erikson, 1982). Κάποιοι συγγραφείς (Bibring 1961; Breen 1975) θεωρούν ότι η εγκυμοσύνη επιτρέπει την ανάπτυξη των ιδιαίτερων γυναικείων δυνατοτήτων μόνο όταν βρίσκεται σε συνάρτηση με τις εμπειρίες που ακολουθούν την εγκυμοσύνη, δηλαδή τον τοκετό, τη λοχεία, τη δημιουργία σχέσης με το παιδί. Οι κρίσιμες αλλαγές θα συμβούν φυσικά μετά τη γέννηση του μωρού όταν όντως πραγματώνεται η εμπειρία της μητρότητας. Σ’ αυτό το πλαίσιο ερμηνείας ο Racamier (1967) πρότεινε να χρησιμοποιείται ο όρος maternite όταν γίνεται αναφορά στο βιολογικό γεγονός και ο όρος maternalite όταν επιχειρείται η περιγραφή ψυχολογικών και συγκινησιακών αλλαγών που ακολουθούν, δηλαδή, όταν πλέον η εμπειρία γίνεται μέρος της προσωπικότητας.

Θα λέγαμε, λοιπόν, ότι είναι ευτύχημα το ότι η εγκυμοσύνη διαρκεί εννέα ολόκληρους μήνες κι αυτό διότι δίνει το χρόνο τόσο στη μέλλουσα μητέρα όσο και στον μέλλοντα πατέρα, να συνειδητοποιήσουν ότι σύντομα θα γίνουν γονείς. Παρόλο που η εγκυμοσύνη και η γέννηση ενός βρέφους είναι πολύ συνηθισμένα γεγονότα, θα πρέπει να κατανοήσουμε την μοναδικότητα του κάθε βρέφους, αλλά και της κάθε εγκυμοσύνης. Να λαμβάνουμε υπόψιν ότι η οργανική εμπειρία είναι κάθε φορά διαφορετική, αλλά και το συναισθηματικό βίωμα είναι αλλιώτικο καθώς φέρει μια ιδιαίτερη σημασία. Ο συνδυασμός των παραπάνω είναι που διαμορφώνει την εμπειρία της κύησης. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις υπάρχει μια συνεχής εναλλαγή πόνου και ευχαρίστησης, προβληματισμού και ενθουσιασμού. Φαίνεται δύσκολο να βρεθεί ζευγάρι να μην προσπαθεί να λύσει εσωτερικές συγκρούσεις κι ερωτήματα όπως «Ήθελα τρομερά ένα μωρό, αλλά τώρα νιώθω σαν άρρωστη», «Η γυναίκα μου φαίνεται προβληματισμένη φοβάται μήπως το μωρό έχει κάτι όταν γεννηθεί» και η λίστα των ερωτημάτων και των αμφιβολιών δεν τελειώνει και φυσικά εναλλάσσεται με χαρά.

Κάθε άνθρωπος έχει ένα πλήθος από απόψεις και προ ιδεασμούς για την τεκνοποίηση, οι οποίες σε ένα ασυνείδητο επίπεδο παίρνουν σάρκα και οστά μόλις επιβεβαιωθεί η σύλληψη. Οι σχέσεις της ζωής μας για παράδειγμα με τους γονείς, τα αδέρφια, με φίλους και συντρόφους που έχουν περάσει απ’ τη ζωή, διαμορφώνουν σε κάποιο βαθμό την δική μας εικόνα περί του γονεϊκού ρόλου. Η διαφορετική προσωπική προδιάθεση, φαίνεται στους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους βιώνεται η εγκυμοσύνη και η γέννα, καθώς και σε αυτούς με τους οποίους θεμελιώνεται η πρώτη σχέση με το μωρό. Φυσικά, το μήνυμα της γέννησης ενός παιδιού είναι ελπιδοφόρο και αισιόδοξο, αλλά ας κρατήσουμε ότι οι παράγοντες που επιδρούν στην έκβαση της εγκυμοσύνης είναι πολλαπλοί και αλληλεξαρτώμενοι.

Βιβλιογραφία

Birbing G. (1959) Some considerations in the psychological process of pregnancy. In the “The Psychoanalytic Study of the Child”, 14, pp 113-21.

Breen D. (1975) The birth of the first child, London.

Deutch H. (1945) Psicologia della donna, Torino.

Erikson E. (1982) The Life Cycle Completed. W. W. Norton & Company; Extended Version edition.

Racamier P. C. (1967) Troubles de la sexualite feminine et du sens maternel, in the “Bulletin Officiel de la Societe Internationale de Psycho-prophilaxie Obstetricale”, 32, pp 3-41.

Raphael D. (1991) Psychological process of childbearing, London.

Scopesi A. &Viterbori P. (2007) Psicologica della maternita, Rome.

Μίλερ Ε. (1995) Κατανοώντας το βρέφος σας. Καστανιώτης: Αθήνα.

ΠΗΓΗ:

http://psychografimata.com/2017/09/27/%CE%B7-%CF%88%CF%85%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B4%CE%B9%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CE%B3%CE%BA%CF%85%CE%BC%CE%BF%CF%83%CF%8D%CE%BD%CE%B7/(accessed 8.10.17)