Η εφηβεία χαρακτηρίζεται από έντονες αλλαγές στην κοινωνική, ψυχοσυναισθηματική, γνωστική, σωματική και νευροβιολογική ανάπτυξητου ατόμου. Οι βιολογικές μεταβολές που προκύπτουν στις συνήθειες του ύπνου, σε συνδυασμό με τις δραστηριότητες και τις υποχρεώσεις του εφήβου (όπως το πρωινό ξύπνημα για το σχολείο), αλλά και τις κοινωνικές αλλαγές που βιώνει (έξοδοι με φίλους, φλερτ, ξενύχτι έξω ή στον υπολογιστή) δημιουργούν προβλήματα στην ποιότητα του ύπνου του.
Βασικότερα προβλήματα που εμφανίζονται είναι:
Η μειωμένη διάρκεια του ύπνου
Η κακή ποιότητά του
Η αυπνία
Η ευρύτερη διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού
Ο κιρκάδιος ρυθμός, γνωστός στην καθημερινότητα και ως «βιολογικό ρολόι», είναι ο φυσικός ημερήσιος κύκλος που ρυθμίζει τα διαστήματα δραστηριότητας και ξεκούρασης του ατόμου. Ο κιρκάδιος ρυθμός βοηθά τους ανθρώπους να διατηρήσουν χρονοδιαγράμματα τακτικού ύπνου και εγρήγορσης, διασφαλίζοντας ότι τα συστήματα του σώματος και του εγκεφάλου θα έχουν την κατάλληλη ανάπαυση κάθε βράδυ.
Ο ύπνος και οι επιπτώσεις της έλλειψής του για τον έφηβο
Οι έφηβοι που επανειλημμένα στερούνται τις απαραίτητες ώρες ύπνου και αναφέρουν υψηλά επίπεδα υπνηλίας κατά τη διάρκεια της ημέρας παρουσιάζουν προβλήματα στις ανώτερες γνωστικές λειτουργίες όπως:
H μνήμη
H προσοχή
H σκέψη
H ομιλία
Τα προβλήματα στον ύπνο, επομένως, συνδέονται με μειωμένη ικανότητα λήψης αποφάσεων, καθώς και με διαταραχές αυτοελέγχου των παρορμήσεων και των συναισθημάτων που θεωρούνται μηχανισμοί οι οποίοι συσχετίζονται άμεσα με την υιοθέτηση επικίνδυνων συμπεριφορώνόπως:
το κάπνισμα
η χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών
η επιθετική συμπεριφορά προς τον περίγυρο
Νέα έρευνα για τον ύπνο και τη σεξουαλική συμπεριφορά του εφήβου
Ταυτόχρονα, όμως, όπως αποδεικνύεται από νέα έρευνα της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας για το 2019,
οι έφηβοι που δεν λαμβάνουν αρκετό ύπνο βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εμπλοκής σε επικίνδυνες και επισφαλείς σεξουαλικές συμπεριφορές:
αποφυγή χρήσης προφυλακτικού,
σεξουαλική επαφή υπό την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών,
σεξουαλική επαφή με άγνωστα άτομα
σεξουαλική επαφή με περισσότερα από ένα άτομα ταυτόχρονα.
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 1.850 εφήβους, τα οποία συγκεντρώθηκαν σε 4 φάσεις μεταξύ 2013 και 2017. Οι συμμετέχοντες ήταν κατά μέσο όρο 16 ετών το 2013 και 19 ετών το 2017 και απάντησαν αναφορικά με το πρόγραμμα του ύπνου τους τις καθημερινές και τα Σαββατοκύριακα, καθώς και για το αν είχαν προβλήματα στον ύπνο κατά τις τέσσερις εβδομάδες πριν από την έρευνα. Ανέφεραν επίσης εάν έχουν κάνει χρήση αλκοόλ, καπνού, χασίς ή άλλων ναρκωτικών πριν ή κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής δραστηριότητας και εάν χρησιμοποίησαν προφυλακτικό.
Οι έφηβοι ομαδοποιήθηκαν με βάση τα πρότυπα ύπνου τους κατά τη διάρκεια των 4 ετών που διήρκεσε η έρευνα, ανάλογα με:
Τη διάρκεια του ύπνου τις καθημερινές
Τη διάρκεια του ύπνου το Σαββατοκύριακο
Τις διαφορές στον ύπνο ανάμεσα στις καθημερινές και τα Σαββατοκύριακα
Την ποιότητα του ύπνου
Από την ανάλυση των δεδομένων προέκυψε:
26% των εφήβων λάμβανε επαρκή ύπνο σε εβδομαδιαία βάση, με μέσο όρο περίπου 8,5 ώρες ανά νύχτα.
60% των εφήβων κατηγοριοποιήθηκαν σε ενδιάμεσα επίπεδα ύπνου με μέσο όρο 7,5 ώρες κάθε νύχτα, διάστημα μικρότερο από τη συνιστώμενη διάρκεια ύπνου για τους εφήβους η οποία κυμαίνεται μεταξύ 8-10 ωρών.
14% των εφήβων, λάμβαναν ακόμα λιγότερο ύπνο ημερησίως φτάνοντας οριακά τις 6.35 ώρες
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι έφηβοι που λάμβαναν τον λιγότερο ύπνο, τόσο μέσα στην εβδομάδα, όσο και τα Σαββατοκύριακα εμφάνισανδιπλάσιες πιθανότητες να εμπλακούν σε επικίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές συγκριτικά με εκείνους που συνηθίζουν να κοιμούνται 2 ή 3 ώρες περισσότερες καθημερινά.
Βασιλειάδης Ηλίας
Ψυχολόγος, M.Sc. Συμβουλευτικής Ψυχολογίας
Επιστημονικός Συνεργάτης ΙΨΣΥ
Troxel, W. M., Rodriguez, A., Seelam, R., Tucker, J. S., Shih, R. A., & D'Amico, E. J. (2019). Associations of longitudinal sleep trajectories with risky sexual behavior during late adolescence. Health psychology.
ΠΗΓΗ:
No comments:
Post a Comment