Ενα ρομπότ για την τρίτη ηλικία με τη συμμετοχή του ΑΠΘ

Θα φροντίζει για την ασφάλεια των ηλικιωμένων και να παραμένουν σωματικά και πνευματικά δραστήριοι.

Του Κώστα Δεληγιάννη

Το ρομπότ κατά τις δοκιμές του στην Ολλανδία και στην Αγγλία. 

Περίπου σε μία δεκαετία από σήμερα, οι ηλικιωμένοι με αρχόμενη άνοια θα έχουν τη δυνατότητα να… συγκατοικήσουν με ένα «κοινωνικό ρομπότ», το οποίο θα φροντίζει 24 ώρες το 24ωρο για την ασφάλειά τους, αλλά και για να παραμένουν σωματικά, κοινωνικά και πνευματικά δραστήριοι. Οσο κι αν ακούγεται σενάριο επιστημονικής φαντασίας, ένας τέτοιος πρωτότυπος «ρομποτικός φροντιστής» έχει κατασκευαστεί ήδη από Ευρωπαίους επιστήμονες, στο πλαίσιο του πρότζεκτ Mobiserv, στο οποίο συμμετέχει και το Εργαστήριο Τεχνητής Νοημοσύνης και Ανάλυσης Πληροφοριών από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο.

Με συντονιστή τον κ. Ιωάννη Πήτα, διευθυντή του εργαστηρίου και καθηγητή Πληροφορικής στο ΑΠΘ, οι Ελληνες ερευνητές έχουν αναπτύξει τους αλγόριθμους τεχνητής όρασης, οι οποίοι επιτρέπουν στο ρομπότ να καταλαβαίνει όσα «βλέπει» τόσο με τα «μάτια» του όσο και μέσω των καμερών που ενδεχομένως έχουν εγκατασταθεί στο σπίτι. Επομένως, σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες τεχνολογίες αιχμής που δημιουργήθηκαν μέσα από το Mobiserv, το μηχάνημα μπορεί να υπενθυμίσει στον ηλικιωμένο να πάρει τα φάρμακά του ή να φάει και να πιει νερό, αν το έχει ξεχάσει.

Επίσης, του προτείνει ασκήσεις γυμναστικής και τον ενθαρρύνει να παίξει ηλεκτρονικά παιχνίδια στην οθόνη αφής του μηχανήματος, ώστε να εξασκήσει τη μνήμη και την προσοχή του. Παράλληλα, το ρομπότ θα συμβουλεύσει τον ηλικιωμένο να μιλήσει τηλεφωνικά με κάποιον συγγενή του ή να βγει μια βόλτα, στην περίπτωση που δεν έχει επικοινωνήσει με κανέναν για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Στο σπίτι

«Ο στόχος είναι τα άτομα της τρίτης ηλικίας που ζουν μόνα τους να μη χρειάζεται να μπουν σε κάποια ειδική μονάδα φροντίδας μόλις εμφανίσουν τα πρώτα συμπτώματα άνοιας. Αντίθετα, με τη βοήθεια του ρομπότ, θα μπορούν να ζήσουν για αρκετά ακόμη χρόνια στο σπίτι τους», σημειώνει στην «Κ» ο κ. Πήτας. Σύμφωνα με τον καθηγητή, η παράταση της ανεξάρτητης διαβίωσης θα σημαίνει κατ’ αρχάς βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. «Επιπλέον, μακροπρόθεσμα προβλέπεται να μειώσουν τις δαπάνες των συστημάτων υγείας, αφού, όταν ελαττωθεί το κόστος των τεχνολογιών και είναι έτοιμες να διατεθούν εμπορικά, η χρήση τους θα στοιχίζει λιγότερο από την περίθαλψη στις μονάδες φροντίδας», συμπληρώνει.

Το ρομπότ κατασκευάστηκε από τη γαλλική εταιρεία Robosoft και για να υποστηρίξει όλες τις λειτουργίες του, συνεργάζεται με άλλα ηλεκτρονικά συστήματα τα οποία έχουν αναπτύξει επιχειρήσεις και ιδρύματα που παίρνουν μέρος στο Mobiserv. Για παράδειγμα, στην ιταλική Smartex και το ερευνητικό κέντρο CSEM στην Ελβετία ανήκει το «έξυπνο γιλέκο» που φοράει ο ηλικιωμένος και το οποίο καταγράφει τον σφυγμό, την αναπνοή, τη θερμοκρασία και τη στάση του σώματος. Επίσης, στο σπίτι εγκαθίστανται αισθητήρες και άλλοι αυτοματισμοί, με την επικοινωνία όλων αυτών των υποσυστημάτων να γίνεται μέσω αλγορίθμων του τεχνολογικού πανεπιστημίου της Λαπεράντα στη Φινλανδία.

Ο ρόλος του ΑΠΘ έχει να κάνει με την τεχνητή όραση του ρομπότ, έναν τομέα στον οποίο το Εργαστήριο Τεχνητής Νοημοσύνης και Ανάλυσης Πληροφοριών θεωρείται από τα κορυφαία στην Ευρώπη. «Οι αλγόριθμοί μας επιτρέπουν στο ρομπότ να αντιλαμβάνεται πού βρίσκεται ο ηλικιωμένος και, από τις κινήσεις του, να αναγνωρίζει τη συμπεριφορά του, δηλαδή αν εκείνη τη στιγμή παίρνει τα φάρμακά του ή αν καταναλώνει κάποιο φαγητό ή ποτό. Επίσης, μπορεί να καταλάβει αν έχει πέσει, για να ειδοποιήσει τους οικείους του», σημειώνει ο επιστήμονας. Εξίσου σημαντικό είναι ότι οι αλγόριθμοι αναλύουν τις εκφράσεις του προσώπου, ώστε το μηχάνημα να συμπεραίνει σε ποια συναισθηματική κατάσταση βρίσκεται ο χρήστης του και να δρα ανάλογα.

Αυτή την περίοδο, πραγματοποιείται η δεύτερη φάση δοκιμής του μηχανήματος, σε ηλικιωμένους στην Ολλανδία και στην Αγγλία. «Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα είναι αισιόδοξα και δείχνουν πως τα άτομα της τρίτης ηλικίας εξοικειώνονται πολύ γρήγορα με την αλληλεπίδραση με το ρομπότ, κάτι που δεν ήταν εξαρχής δεδομένο», επισημαίνει ο κ. Πήτας. Ετσι, το πρότζεκτ, που τελειώνει τον Αύγουστο, μας έχει φέρει ένα βήμα πιο κοντά στην εποχή που τέτοια ρομπότ θα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε ανθρώπους προχωρημένης ηλικίας με αρχόμενη άνοια.

«Θεωρώ πως μέσα σε μία δεκαετία, οι τεχνολογίες του Mobiserv θα είναι πλέον ώριμες για να χρησιμοποιηθούν σε πραγματικές συνθήκες. Στην περίπτωση της τεχνητής όρασης, αυτό θα σημαίνει πως οι αλγόριθμοι θα έχουν εξελιχθεί ακόμη περισσότερο, ώστε να «αποκωδικοποιούν» επαρκέστερα την ανθρώπινη συμπεριφορά, η οποία δεν είναι εύκολο να τυποποιηθεί», λέει ο καθηγητής. Στο ίδιο χρονικό διάστημα, εκτιμά πως το κόστος του ρομπότ και των υπόλοιπων συστημάτων θα έχει μειωθεί αισθητά (κάτω από τα 10.000 ευρώ), ώστε να είναι πολύ πιο οικονομικό από την περίθαλψη σε εξειδικευμένους οίκους ευγηρίας.

Ειδοποιεί άμεσα όταν πέφτουν οι ηλικιωμένοι και κινδυνεύουν

Το «κοινωνικό» ρομπότ του Mobiserv ανήκει στην κατηγορία των συστημάτων ανεξάρτητης διαβίωσης, η οποία αποτελεί μία από τις βασικές περιοχές ερευνητικού ενδιαφέροντος για την Ευρωπαϊκή Ενωση. «Ενας λόγος είναι ότι τεχνολογίες σαν κι αυτές που δημιουργήσαμε στο πρότζεκτ μπορούν να περιορίσουν την ιδρυματοποίηση των ατόμων με ειδικές ανάγκες (π.χ. ηλικιωμένων ή ανθρώπων με κινητικά προβλήματα), μειώνοντας έτσι τις δαπάνες των συστημάτων υγείας. Επίσης, η Ευρώπη θέλει να αναπτύξει εμπορικά προϊόντα, τα οποία θα μπορεί να εξάγει σε άλλες χώρες του δυτικού κόσμου, που κι αυτές αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα», υπογραμμίζει ο κ. Λέκκας από το ΑΠΘ.

Μάλιστα, ορισμένες τέτοιες τεχνολογίες μπορεί να είναι άμεσα εφαρμόσιμες, όπως η συσκευή Vigi’Fall που αναπτύχθηκε μέσα από το πρόγραμμα FallWatch και η οποία μπορεί να ανιχνεύει τις πτώσεις των ηλικιωμένων μέσα στο σπίτι. Η συσκευή μοιάζει με ένα τριγωνικό επίθεμα που φοριέται από τον χρήστη. Ετσι, αν αυτός πέσει, οι αισθητήρες που έχουν εγκατασταθεί στην κατοικία θα ανιχνεύσουν την έλλειψη κίνησης και, μέσω του κέντρου ελέγχου, θα ειδοποιηθούν οι προεπιλεγμένοι τηλεφωνικοί αριθμοί. Με το ποσοστό σφάλματός της να είναι μικρότερο από 10%, η συσκευή από τον περασμένο Νοέμβριο πωλείται σε ιδρύματα και ομίλους υγειονομικής περίθαλψης, ενώ στα τέλη της χρονιάς θα κυκλοφορήσει στο εμπόριο και μια οικιακή εκδοχή της.

Το Vigi’Fall μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή 500.000 νοσηλειών και 40.000 πρόωρων θανάτων που προκαλούνται από πτώσεις κάθε χρόνο μόνο στην Ευρώπη. Ηδη έχει ξεκινήσει το επόμενο πρότζεκτ FallWatch DEMO, για τη δημιουργία του Vigi’Fall «δεύτερης γενιάς», το οποίο θα μετράει και τους καρδιακούς παλμούς.

ΠΗΓΗ:

H KΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 

http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathciv_1_15/07/2013_509485 (accessed 11/07/13)