Does picturing yourself eating fruit increase your fruit intake?

Health experts say we aren't eating enough fruit. Perhaps psychology can help. Try this. Picture yourself eating a portion of fruit tomorrow - an apple, say, or a couple of plums. Take your time. Focus on the colours, the consistency, the flavour. Visualise where you are at the time, and what you are doing.

Do you think this simple imagery task will have increased the likelihood you will eat fruit tomorrow? A new study led by Catherine Adams attempted to find out. Over two hundred volunteers were split into three groups. One performed the fruit imagery task, another group did the same thing but for a biscuit bar of their choice (examples they were given included flapjacks, Kellogg's Elevenses and Jaffa Cake bars), and a final group did not perform an imagery task.

Straight after, the participants answered questions about their food preferences, future consumption intentions, and they were offered a reward from a basket of fruits and biscuit bars. Two days later they were also asked by email whether they had any eaten fruit or a biscuit bar the day before (35 per cent of them answered this).

Once the researchers controlled for background factors (such as the possibility there were more fruit lovers in one condition or the other), they found that the fruit imagery task made no difference to participants' intentions to eat fruit, no difference to their choice of fruit as a reward, nor their consumption of fruit the next day, as compared with the control group who didn't perform the imagery. For the biscuit bar group, the imagery task increased their intentions to eat biscuit bars in the future, but didn't actually alter their consumption (as compared against the no-imagery control group).

"These effects suggest different effects for different visualised behaviours," the researchers said. "Further investigation is needed before recommending visualisation for increasing fruit consumption."

As the researchers' acknowledged, there are some issues with the study that mean caution is needed in interpreting the results. For instance, just one brief imagery session may well be inadequate. Also, other research suggests imagery works best when combined with other strategies, such as "if-then" implementation plans (e.g. If I am hungry, then I will snack on some fruit). The response rate to the follow-up email was also disappointing, and bear in mind that participants may have felt the food they chose immediately after the imagery was a form of reward, and therefore this behaviour may not reflect their usual eating choices. These issues show how difficult health behaviour research can be.

_________________________________

SOURCE:

BPS RESEARCH DIGEST: http://www.researchdigest.org.uk/

Adams C, Rennie L, Uskul AK, and Appleton KM (2013). Visualising future behaviour: Effects for snacking on biscuit bars, but no effects for snacking on fruit. Journal of health psychology PMID:http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24217063

Further reading. The Digest guide to willpower: http://bps-research-digest.blogspot.co.uk/2013/09/the-digest-guide-to-willpower.html

The mindbus technique for resisting chocolate - should we climb aboard?http://bps-research-digest.blogspot.co.uk/2013/05/the-mindbus-technique-for-resisting.html

The science of how we talk to ourselves in our heads

Studying the ways people talk to themselves in their own minds is incredibly tricky because as soon as you ask them about it, you're likely interfering with the process you want to investigate. As William James said, some forms of introspective analysis are like "… trying to turn up the gas quickly enough to see how the darkness looks."

For many years Russell Hurlbert and his colleagues have used a technique that they believe offers the best way to study what they call "pristine" inner speaking, unaltered by outside interference. They provide participants with a beeper that goes off randomly several times a day, and ask them to record in precise terms their mental activity that was happening just before the beeps. Early in the process, this "descriptive experience sampling" (DES) approach also involves cooperative interviews between the participants and a trained researcher, so that the participant can learn to identify true instances of inner speaking from other mental phenomena.

Now Hurlbert's team has documented some of what they've learned so far about the ways that we talk to ourselves in our own minds. Our inner voices usually sound to us like our external spoken voice - instances of inner speaking occurring in another person's voice are very rare. Just like our spoken voice, the voice of inner speaking can also express degrees of volume and emotion.

Inner speaking is perceived as wilful - something done, rather than experienced passively. There is huge variation in the frequency with which people speak to themselves in their mind. In one study with 30 participants that involved ten beeps a day for three days, some reported no instances of inner speaking at all, while others reported inner speaking for 75 per cent of the beeps. On average inner speaking was reported at 23 per cent of beeps, although note that doesn't mean people are speaking to themselves 23 per cent of the entire time.

Another curious variation in inner speaking is where people report its location. Some people describe it as occurring in a particular location in their head; others say in their head but are no more specific; still others say their inner speaking occurs in their chest.

Also notable is some people's descriptions of inner speaking occurring while they are speaking aloud - with the two voices saying different things. There are also reports of inner speaking that has no meaning, and inner speaking that is at a much faster rate than would be physically possible for aloud speaking.

Hurlbert's team say it is also important to outline what inner speaking is not. They say it is different from "inner hearing," which is when an inner voice is experienced passively, even if it is one's own voice. This can give rise to a situation where a person has an inner discussion between their inner speaking voice and their heard voice. The researchers give this example from their records, of a man eating dinner in a restaurant, who then notices a woman:

Innerly speaking voice: Why are you bringing this woman to my attention?

Innerly heard voice: She's pretty (spoken in a matter of fact tone).

Innerly speaking voice: Uh huh ("in a that's-bullsh*t tone of voice") [Beeper goes off]

Inner speaking is also different from "unsymbolised thinking" according to the researchers. Unsymbolised thinking is a "thoughty experience" about a distinct concept or issue but does not involve words, pictures or symbols. Inner speaking also is not "sensory awareness" - when we're focused on a specific sensory aspect of the outside world or our bodies.

Hurlbert's group believe their approach has advantages over the questionnaire methods used by other researchers, which obviously rely on people remembering their past mental lives, and are often vague in what they mean by inner speaking. And Hurlbert's group think their method is more trustworthy than simple armchair introspection, because if you sit back and deliberately attempt to analyse your own inner speaking you will immediately interfere with the natural course of your mental activities.

They conclude by outlining many puzzles that remain to be investigated, including why some people appear to experience so much more inner speaking than others (some people report that they experience inner speaking 100 per cent of the time, yet others report none). Also, are there cross-cultural differences in inner speaking? And when and how does inner speaking first appear in life?

_________________________________ 

SOURCE:

BPS RESEARCH DIGEST: http://www.researchdigest.org.uk/

Hurlburt RT, Heavey CL, and Kelsey JM (2013). Toward a phenomenology of inner speaking. Consciousness and cognition, 22 (4), 1477-94 PMID:http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24184987

Author weblink: http://faculty.unlv.edu/hurlburt/

Further reading. 'Don't do it!' - how your inner voice really does aid self-control: http://bps-research-digest.blogspot.co.uk/2010/10/dont-do-it-how-your-inner-voice-really.html

The same voices heard differently: http://bps-research-digest.blogspot.co.uk/2008/10/same-voices-heard-differently.html

There are 636,120 ways to have post traumatic stress disorder

The latest version of the American Psychiatric Association's (APA) controversial diagnostic code - "the DSM-5" - continues the check-list approach used in previous editions. To receive a specific diagnosis, a patient must exhibit a minimum number of symptoms in different categories. One problem - this implies someone either has a mental illness or they don't.

To avoid missing people who ought to be diagnosed, over time the criteria for many conditions have expanded, and nowhere is this more apparent than in the case of post traumatic stress disorder (PTSD). Indeed, in their new analysis of the latest expanded diagnostic criteria for PTSD, Isaac Galatzer-Levy and Richard Bryant calculate that there are now 636,120 ways to be diagnosed with PTSD based on all the possible combinations of symptoms that would fulfil a diagnosis for this condition.

First defined as a distinct disorder in 1980, for many years PTSD was diagnosed based on a patient exhibiting a sufficient number of various symptoms in three categories: reexperiencing symptoms (e.g. flashbacks); avoidance and numbing symptoms (e.g. diminished interest in activities); and arousal symptoms (e.g. insomnia). For the latest version of the DSM, a new symptom category was introduced: alterations in mood and cognition (e.g. increased shame). This means a diagnosis of PTSD is now met according to the patient having a minimum of 8 of 19 possible symptoms across four categories (or criteria), so long as these appear after they witnessed or experienced an event involving actual or threatened harm.

Putting these various diagnostic permutations into the statistical grinder, Galatzer-Levy and Bryant arrive at their figure of 636,120 ways to be diagnosed with PTSD. This compares to 79,794 ways based on DSM-IV - the previous version of the APA's diagnostic code. The net has not widened in this fashion for all conditions - for example the criteria for panic disorder have tightened (there were 54,698 "ways" to be diagnosed with panic disorder in DSM-IV, compared with 23,442 ways in DSM-5).

Galatzer-Levy and Bryant believe the PTSD scenario exemplifies the problem with using a set of pre-defined criteria to identify whether a person has a mental health problem or not. In the pursuit of increasing diagnostic reliability, the code loses its meaning in a fog of heterogeneity. The authors fear that despite the increasing diagnostic complexity, people who need help are still missed, while others continue to be misdiagnosed. They believe this could be the reason why the research into risk factors for PTSD, and into the effectiveness of interventions for the condition, tends to produce such highly varied results.

The ideal situation, according to Galatzer-Levy and Bryant, is for our understanding and description of mental health problems to be based on empirical data - in this case about how people respond to stress and trauma. They say a useful approach is to use statistical techniques that reveal the varieties of ways that people are affected over time - a complexity that is missed by simple symptom check-lists. For instance, Galatzer-Levy and Bryant say there are at least three patterns in the way people respond to stressful events - some cope well and show only short-lived symptoms; others struggle at first but recover with time; while a third group continue struggling with chronic symptoms.

"Such an empirical approach for identifying behavioural patterns both in clinical and nonclinical contexts is nascent," the authors conclude. "A great deal of work is necessary to identify and understand common outcomes of disparate, potentially traumatic, and common stressful life events."

_________________________________ 

SOURCE

RESEARCH DIGEST: http://www.researchdigest.org.uk/

Isaac R. Galatzer-Levy and Richard A. Bryant (2013). 636,120 Ways to Have Posttraumatic Stress Disorder. Perspectives on Psychological Science.http://pps.sagepub.com/content/8/6/651.abstract

Author weblink: http://www.tc.columbia.edu/academics/?facid=irg2101

Do children learn more from self-explanation than extra practice?

Explaining a rule or concept to yourself forces you to think deeply about it. Plenty of studies have shown this has benefits, both in terms of improving the understanding of relevant concepts and aiding the skill or process in question. Unfortunately, as Katherine McEldoon and her colleagues argue in their new paper, most of these studies are flawed because they failed to control for the extra time spent on self-explanation. So a typical study has compared, say, 30 minutes practice against 30 minutes practice plus time spent on self-explanation. This means any apparent benefit of self-explanation could just be due to extra time spent on studying.

McEldoon's team attempted to avoid this shortcoming. Sixty-nine children, average age 8.8 years, were split into three groups. All had previously struggled with the focus of the study - mathematical equivalence. One baseline group received 50 minutes instruction and practice on solving mathematical equivalence problems (e.g. 6 + 3 + 4 = 6 + _). Another group received the 50 minutes instruction and practice, but they were also prompted to explain why answers to the questions were right or wrong. A final "additional practice" group acted as controls - they received the 50 minutes instruction and practice, and they spent extra time on solving more equations to control for the time taken by the second group on self-explanation. Right after this, and again two weeks later, all the children completed a test of their conceptual understanding and skill at mathematical equivalence problems.

The children in the self-explanation condition showed superior conceptual knowledge compared with the other children, in terms of their knowledge of equation structures (tested with questions like "“Is 8=3+5 true or false?”) but not their understanding of the equals symbol. Their advantage over the additional practice group didn't actually reach statistical significance, though power calculations suggested this could be due to the small sample sizes.

In terms of actual problem solving skill on mathematical equivalence items, the self-explanation group did not differ significantly from the other two conditions. The highest scores were actually achieved by the additional practice group.

Lastly the researchers looked at what's known as "procedural transfer" - the ability of the children to apply themselves to new versions of the mathematical equivalence problems that involved subtraction and the blank being in different position. Here the researchers said the self-explanation group "performed somewhat better" than the other two groups. That is, their scores were higher, but the difference did not reach statistical significance - again possibly due to the samples being too small.

Unfortunately, these results just aren't clear cut enough to provide any solid take-out messages for teachers or parents. More research with larger samples is needed. McEldoon and her colleagues concluded that their findings suggest "self-explanation prompts have some small unique learning benefits, but that greater attention needs to be paid to how much self-explanation offers advantages over other uses of time." 

_________________________________ 

SOURCE:

RESEARCH DIGEST: http://www.researchdigest.org.uk/

McEldoon KL, Durkin KL, and Rittle-Johnson B (2013). Is self-explanation worth the time? A comparison to additional practice. The British journal of educational psychology, 83 (4), 615-32 PMID:http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24175685

Author weblink:http://www.vanderbilt.edu/psychological_sciences/bio/katherine-mceldoon

A new conceptualization that marriage is not for ourselves!

Marriage Isn’t For You

Seth Adam Smith / November 2, 2013

Kim and I

Having been married only a year and a half, I’ve recently come to the conclusion that marriage isn’t for me.

Now before you start making assumptions, keep reading.

I met my wife in high school when we were 15 years old. We were friends for ten years until…until we decided no longer wanted to be just friends. :) I strongly recommend that best friends fall in love. Good times will be had by all.

Nevertheless, falling in love with my best friend did not prevent me from having certain fears and anxieties about getting married. The nearer Kim and I approached the decision to marry, the more I was filled with a paralyzing fear. Was I ready? Was I making the right choice? Was Kim the right person to marry? Would she make me happy?

Then, one fateful night, I shared these thoughts and concerns with my dad.

Perhaps each of us have moments in our lives when it feels like time slows down or the air becomes still and everything around us seems to draw in, marking that moment as one we will never forget.

My dad giving his response to my concerns was such a moment for me. With a knowing smile he said, “Seth, you’re being totally selfish. So I’m going to make this really simple: marriage isn’t for you. You don’t marry to make yourself happy, you marry to make someone else happy. More than that, your marriage isn’t for yourself, you’re marrying for a family. Not just for the in-laws and all of that nonsense, but for your future children. Who do you want to help you raisethem? Who do you want to influence them? Marriage isn’t for you. It’s not about you. Marriage is about the person you married.”

It was in that very moment that I knew that Kim was the right person to marry. I realized that I wanted to make her happy; to see her smile every day, to make her laugh every day. I wanted to be a part of her family, and my family wanted her to be a part of ours. And thinking back on all the times I had seen her play with my nieces, I knew that she was the one with whom I wanted to build our own family.

My father’s advice was both shocking and revelatory. It went against the grain of today’s “Walmart philosophy”, which is if it doesn’t make you happy, you can take it back and get a new one.

No, a true marriage (and true love) is never about you. It’s about the person you love—their wants, their needs, their hopes, and their dreams. Selfishness demands, “What’s in it for me?”, while Love asks, “What can I give?”

Some time ago, my wife showed me what it means to love selflessly. For many months, my heart had been hardening with a mixture of fear and resentment. Then, after the pressure had built up to where neither of us could stand it, emotions erupted. I was callous. I was selfish.

But instead of matching my selfishness, Kim did something beyond wonderful—she showed an outpouring of love. Laying aside all of the pain and aguish I had caused her, she lovingly took me in her arms and soothed my soul.

Marriage is about family.

I realized that I had forgotten my dad’s advice. While Kim’s side of the marriage had been to love me, my side of the marriage had become all about me. This awful realization brought me to tears, and I promised my wife that I would try to be better.

To all who are reading this article—married, almost married, single, or even the sworn bachelor or bachelorette—I want you to know that marriage isn’t for you. No true relationship of love is for you. Love is about the person you love.

And, paradoxically, the more you truly love that person, the more love you receive. And not just from your significant other, but from their friends and their family and thousands of others you never would have met had your love remained self-centered.

Truly, love and marriage isn’t for you. It’s for others.

SOURCE:

http://sethadamsmith.com/2013/11/02/marriage-isnt-for-you/ (accessed 25.11.13)

Low self-esteem and scared of death? Try hugging a teddy

Teddy bears and cuddly "haptic" jackets could be the solution to existential angst for people with low self-esteem. That's according to a team of psychologists based in Amsterdam who say that people with low self-belief are unable to use meaning in their lives to protect against fear of death, as other more confident individuals do. But on the plus side, the psychologists say that touch can provide the less confident with visceral comfort.

"Although the thought of the body's mortality fuels people's existential concerns," Sander Koole and his colleagues write, "the body itself may help people come to terms with their deepest fears."

What's their evidence? For an initial study, a female experimenter passed a pair of questionnaires measuring death angst and self-esteem to each of 61 participants (35 men) who took part. If she touched a participant gently on the back for one second as she passed them the papers, then afterwards they tended to report having less fear of death, as compared with if no physical contact was made. But crucially, this was only the case for participants with low self-esteem.

The researchers said this shows touch provides existential security to people with low self-esteem. Unfortunately, other explanations were not examined. For example, no information was provided about the experimenter's attractiveness, nor about the participants' loneliness or mood. Differences in male and female participants were not explored.

A second study was a bolt-on to the first. An additional 59 participants underwent the same procedure except they were asked about their fear of dentists rather than of death. A gentle touch from the experimenter made no difference to the dental fears of any of these participants, whether they had low self-esteem or not. This helps make the case that the effect of touch in the first study was specific to existential angst.

Next, 50 participants were asked to estimate the value of a metre-high teddy bear enclosed in a box and viewed through a plexiglass panel. Those who'd first been reminded of death and who had low self-esteem put a price on the bear of €23. In contrast, participants with high self-esteem who were reminded of death, and all participants not reminded of death, valued the teddy at just €13. This shows that thoughts of death "increased the desire for touch among individuals with low self-esteem," the researchers said.

Unfortunately we can't be confident this is true. Because there were no control conditions in which participants rated the value of other objects, we can't know if low self-esteem individuals reminded of death wouldn't have placed a higher value on any product.

In the last study, Koole and his team used an indirect measure of existential angst - people's racism. Past research has shown that death angst can make us more biased towards our in-group and more prejudiced towards perceived outsiders. Consistent with this, Koole and his colleagues found that low self-esteem Dutch participants (but not those with high self-esteem) reminded of death showed more evidence of prejudice when rating a typical Dutch person or a typical Muslim. But this was not the case if the low self-esteem participants were given the chance to touch a teddy bear as opposed to just look at it.

The researchers interpret this last result as showing that touching the bear reduced the low self-esteem participants' death angst, and so they showed less prejudice towards Muslims. It's a shame that the effect of handling other objects was not examined because we can't know for sure if the effect was due to the visceral comfort of touch or to the interest and distraction of handling any new product.

Based on what they admitted were "preliminary findings", Koole and his team suggested simulated touch could be an effective intervention for people with low self-esteem who have existential worries. Sceptical readers may feel their conclusions are premature and that more robust studies are required. 

_________________________________ 

SOURCE:

BPS RESEARCH DIGES: http://www.researchdigest.org.uk/ (accessed 22.11.13)

Koole SL, Tjew A Sin M, and Schneider IK (2013). Embodied Terror Management: Interpersonal Touch Alleviates Existential Concerns Among Individuals With Low Self-Esteem. Psychological science PMID:http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24190907

Author weblink: http://www.psy.vu.nl/nl/over-de-faculteit/medewerkers-alfabetisch/medewerkers-i-l/s-koole/index.asp

Further reading. http://bps-research-digest.blogspot.co.uk/2011/11/feeling-socially-excluded-try-touching.html

Η αυτοεκτίμησή του παιδιού μας καθρέφτης της δικής μας αυτοεκτίμησης

Γράψτε το όνομά σας σε ένα χαρτί. 

Ζωγραφίσετε μια ευθεία γραμμή και αριθμήστε την από το 1-10. 

Εάν το 1 είναι η χαμηλότερη αυτοεκτίμηση που θα μπορούσατε να έχετε για τον εαυτό σας και 10 η μεγαλύτερη η εκτίμηση που θα μπορούσατε να έχετε για τον εαυτό σας, θα ήθελα να σημειώσετε πάνω στη γραμμή που πιστεύεται οτι βρίσκεται η αυτοεκτίμησή σας αυτή τη στιγμή.

Στη συνέχεια, γράψτε το όνομά ενός παιδιού σας στην κορυφή μιας άλλης σελίδας. 

Ζωγραφίσετε μια ευθεία γραμμή και αριθμήστε την από το 1-10. Εάν το 1 είναι η χαμηλότερη αυτοεκτίμηση που θα μπορούσε να έχει το παιδί σας και 10 η μεγαλύτερη η εκτίμηση που θα μπορούσε να έχει για τον εαυτό του, θα ήθελα να σημειώσετε πάνω στη γραμμή που πιστεύεται οτι βρίσκεται η αυτοεκτίμησή του αυτή τη στιγμή.

Μήπως συμπίπτουν οι δύο γραμμές; Εάν όχι, μήπως η αυτοεκτίμηση του παιδιού σας θυμίζει την αυτοεκτίμηση που εσείς θα θέλατε να έχετε ή φοβάστε μήπως και έχετε; Τροφή για σκέψη!

Τι είναι η 'Αυτοεκτίμηση' για εσάς;

Πώς ξέρετε εάν το παιδί σας ή εσείς έχετε υψηλή ή χαμηλή αυτοεκτίμηση; 

Αυτοεκτίμηση' ορίζεται ως μια θετική ή αρνητική στάση απέναντι στον εαυτό μας. Πρόκειται για μια ενδοπροσωπική αξιολόγηση για το κατά πόσο πιστεύουμε ότι είμαστε ικανοί, σημαντικοί, επιτυχημένοι και άξιοι. 

Ο A. Maslow (1908-1970), κρίνει την σημασία της αυτοεκτίμησης ενός ανθρώπου ως την τέταρτη βασική ανάγκη του ατόμου μετά από την ικανοποίηση των βασικών αναγκών του.

Έχει αποδειχτεί πως ο τρόπος που βλέπουμε και συμπεριφερόμαστε στον εαυτό μας αντικατοπτρίζει τον τρόπο που βλέπουμε και αντιδρούμε στους γύρω μας, όπως και στα παιδιά μας. Όταν η αυτοεκτίμησή μας είναι υψηλή εργασιακά παράγουμε περισσότερο, συνδεόμαστε ερωτικά καλύτερα, διατηρούμε ισχυρότερες φιλίες, είμαστε ποιο αποτελεσματικοί και τρυφεροί γονείς και δάσκαλοι. Η κριτική δεν μας διαλύει και είμαστε ανοιχτοί και επικοινωνιακοί. 

Ο Coopersmith υποστηρίζει πως τα παιδιά μας μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν τον εαυτό τους με σεβασμό, εκτίμηση και αγάπη μέσω της μίμησης προτύπων, κυρίως των γονέων τους, και αργότερα και των διδασκάλων τους, παρατηρώντας πώς αυτοί φέρονται στους εαυτούς τους και κατ' επέκταση και στους άλλους ανθρώπους, εσωτερικεύοντας έτσι από μόνα τους αυτές τις συμπεριφορές. 'Το μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει'. 

Παιδιά που βλέπουν τους γονείς τους να αθλούνται τείνουν να αθλούνται τα ίδια. Παιδιά που μεγαλώνουν σε σπίτι που κακοποιούνται τείνουν να εμπλέκονται σε κακοποιητικά περιβάλλοντα (κακοποιούν τα ίδια ή κακοποιούνται) αργότερα στη ζωή τους. Παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς που έχουν χαμηλή αυτοεκτίμησή τείνουν να έχουν και τα ίδια χαμηλή αυτοεκτίμησή, ενώ αυτά που μεγαλώνουν με γονείς με υψηλή αυτοεκτίμησή τείνουν να έχουν και τα ίδια υψηλή αυτοεκτίμησή. Αναλόγως, έχει αποδειχτεί πως εκπαιδευτικοί που έχουν υψηλή αυτοεκτίμησή είναι πιο αποτελεσματικοί στην ανύψωση, τόσο της αυτοεκτίμησής, όσο και της σχολικής επίδοσης των μαθητών τους (Stephens, 2004).

Ποιος είναι λοιπόν ο ρόλος μας ως γονείς ή δάσκαλοι για την αυτοεκτίμηση του παιδιού μας;

Πρέπει να δούμε τον εαυτό μας ως πρότυπα.

Αλλά τι σημαίνει 'πρότυπο' για εμάς;

Ποια είναι ή ήταν τα δικά μας πρότυπα;

Μονάχα εάν απαντήσουμε σε ερωτήσεις σαν και αυτές θα κατανοήσουμε τη μεγάλη επιρροή που έχουμε ακόμα και άθελά μας επάνω στα παιδιά μας.

'Πρότυπο' θα πρέπει να σημαίνει αντικείμενο θαυμασμού και μίμησης για τη συμπεριφορά που υιοθετούμε την κάθε στιγμή της ζωής μας. Σημαίνει να μπορούμε να παίξουμε και εμείς οι ίδιοι με τους κανόνες του παιχνιδιού που ορίζουμε και προσπαθούμε να επιβάλλουμε στα παιδιά μας. Είναι πολύ εύκολο να επιβάλουμε λόγω της θέσης ισχύος μας, αναρίθμητα 'ΜΗ' στα παιδιά μας. Μη καπνίζεις, Μη πίνεις, Μη μιλάς άσχημα, Μη λες ψέματα. Είναι πολύ πιο δύσκολο και θέλει πολύ περισσότερο σθένος χαρακτήρος να τα δείξει κανείς αυτά στα παιδιά του, να του παρέχει ένα παράδειγμα προς μίμηση. Εάν λοιπόν δεν θέλουμε τα παιδιά μας να πεθάνουν από καρκίνο στα πνευμόνια, πρέπει να σταματήσουμε εμείς οι ίδιοι το κάπνισμα. Εάν δεν θέλουμε τα παιδιά μας να λένε ψέματα, πρέπει σταματήσουμε εμείς τα ψέματα. Εάν δεν θέλουμε τα παιδιά μας να είναι μίζερα, ας απολαμβάνουμε εμείς την κάθε στιγμή.

Ο καλύτερος λοιπόν τρόπος να πετύχουμε την ενίσχυση της αυτοεκτίμησής του παιδιού μας όσο παράδοξο και αν ακούγεται, είναι κοιτώντας και ισχυροποιώντας τον ίδιο μας τον εαυτό. Όταν εμείς έχουμε χαμηλή αυτοεκτίμηση τότε τους μεταδίδουμε τα δικά μας άγχη, τις δικές μας ανασφάλειες, τις δικές μας συνήθειες. Ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε για τον εαυτό μας, την αξία μας μεταφράζεται στο πως διαπαιδαγωγούμε, δείχνουμε και μεταδίδουμε τα στοιχεία αυτά στα παιδιά μας. 

Η πρόληψη λοιπόν, ξεκινάει πρώτα από εμάς. Αφορά το κατά πόσο ο κάθε γονιός ή ο κάθε δάσκαλος, δηλαδή ο κάθε 'σημαντικός άλλος' στη ζωή του παιδιού, φροντίζει τον εαυτό του, τις δικές του ανάγκες και σχέσεις, την προσωπική του εξέλιξη, τα οποία τονώνουν τη δική του αυτοεκτίμηση και του επιτρέπουν να συνεργάζεται και περισσότερο με τους υπόλοιπους ΄σημαντικούς άλλους' της ζωής του παιδιού. Όσο μεγαλύτερη είναι η αυτοεκτίμηση η δική μας η οποία απορρέει από την ικανοποίηση που αντλούμε από τη ζωή μας, τις σχέσεις μας, τη δουλειά μας, τόσο πιο αυτόνομα, με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και εκτίμηση για τον εαυτό τους, θα είναι τα παιδιά μας. Επίκεντρό μας λοιπόν δεν πρέπει να είναι τι τεχνικές να χρησιμοποιήσουμε ως γονείς για να χτίσουμε την αυτοεκτίμηση του παιδιού μας, αλλά πως μπορούμε να βιώσουμε εμείς οι ίδιοι τα δυνατά μας στοιχεία, να γίνουμε μια ομάδα με τους ΄σημαντικούς άλλους' της ζωής του παιδιού μας, για να παρέχουμε έτσι την ευκαιρία στα παιδιά μας να χτίσουν την δική τους αυτοεκτίμηση. 

Πηγή:

ΙΝΤΑ ΕΛΙΑΟΥ

Περίληψη εισήγησης με θέμα: ‘Χτίζοντας την αυτοεκτίμηση του παιδιού μας’. 2οΔημοτικό σχολείο Σιάτιστας, 18/11/’13

Η κοινωνικότητα ενισχύει τον εγκέφαλο

Αν έχετε πολλούς φίλους, μάλλον βοηθάτε τον εγκέφαλό σας χωρίς ούτε καν να το ξέρετε. Μια μελέτη έχει δείξει ότι, κομμάτια του εγκεφάλου είναι πιο μεγάλα και καλύτερα συνδεδεμένα με τα υπόλοιπα, σε άτομα που έχουν πολλούς φίλους. Όσο πιο κοινωνικός είναι κανείς, τόσο καλύτερη είναι και η κατάσταση του εγκεφάλου του! 

Τα ευρήματα προέρχονται από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, οι οποίοι ζήτησαν από 18 εθελοντές να δηλώσουν πόσους φίλους έχουν γνωρίσει, έχουν μιλήσει στο τηλέφωνο ή έχουν επικοινωνήσει μαζί τους μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μέσα στον περασμένο μήνα.

Ο μέσος αριθμός ατόμων που ήρθαν οι εθελοντές σε επαφή ήταν περίπου 20, όμως κάποιοι από αυτούς συνομίλησαν με περισσότερα από 40 άτομα, ενώ κάποιοι άλλοι μόνο με 10 φίλους.

Εξετάσεις σάρωσης του εγκεφάλου έδειξαν ότι, περίπου οι μισές περιοχές του εγκεφάλου ήταν μεγαλύτερες σε εκείνους που αποδείχθηκαν πιο κοινωνικοί, με όσους είχαν περισσότερους φίλους να εμφανίζουν και μεγαλύτερο μέγεθος εγκεφάλου!

Μια από τις περιοχές που επηρεάζει η κοινωνικότητα είναι στον πρόσθιο φλοιό του προσαγωγίου, μια περιοχή που τη χρησιμοποιούμε για να παρακολουθούμε τι κάνουν οι άλλοι άνθρωποι. 

Οι εξετάσεις έδειξαν πως, οι συνδέσεις της περιοχής αυτής και μιας άλλης, που χρησιμοποιούμε για να αντιληφθούμε τον τρόπο με τον οποίο οι άλλοι σκέφτονται και αισθάνονται για εμάς, ήταν ιδιαίτερα ισχυρές στους κοινωνικούς τύπους.

Η ερευνήτρια MaryAnn Noonan, δήλωσε: «Στους πιο κοινωνικούς ανθρώπους, μάλλον αυτές οι οδοί επικοινωνίας μοιάζουν περισσότερο με αυτοκινητοδρόμους ταχείας κυκλοφορίας, καθιστώντας την επεξεργασία πληροφοριών πιο αποτελεσματική».

Οι ερευνητές δεν πιστεύουν πως οι άνθρωποι αυτοί γεννιούνται με προικισμένο εγκέφαλο, αλλά ισχυρίζονται πως, τα άτομα με πολλούς φίλους χρησιμοποιούν ορισμένες περιοχές του μυαλού τους πιο συχνά, με αποτέλεσμα να αυξάνεται το μέγεθός τους ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις. 

Μέσω τέτοιων μελετών, εκφράζεται η ελπίδα ότι, η αύξηση των γνώσεων που έχουν οι επιστήμονες για την αντίδραση του εγκεφάλου στις κοινωνικές υποχρεώσεις, θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες θεραπείες για τον αυτισμό, τη σχιζοφρένεια και άλλες καταστάσεις στις οποίες οι άνθρωποι δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν με άλλα άτομα.

ΠΗΓΗ

http://www.capitalhealth.gr/Article.aspx?id=1907873 (accessed 18.11.13)

Επαγγελματική εξουθένωση και φυσική δραστηριότητα

Με εφαλτήριο την πολιτικο-οικονομική και κοινωνική κατάσταση που επικρατεί τα τελευταία χρόνια και στη χώρα μας, σήμερα επίκεντρό μας θα αποτελέσει το σύνδρομο της ‘Επαγγελματικής Εξουθένωσης’. 

Ένα σύνδρομο που μπορεί να αγγίξει όλους εμάς, άνδρες και γυναίκες, εργαζόμενους αλλά και φαινομενικά άνεργους –και εδώ αναφέρομαι σε όσους δηλώνουν στο επάγγελμά τους ‘οικιακά’, μπορεί να αγγίξει τα παιδιά μας, μαθητές ή και αθλητές. 

Τί είναι λοιπόν αυτό το σύνδρομο;

Ο όρος της επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout) προέρχεται από την αθλητική αργκό της δεκαετίας του 1930 στις ΗΠΑ ο οποίος περιέγραφε τους αθλητές που μετά από μεγάλες επιδόσεις δεν μπορούσαν πλέον να προσφέρουν τα αναμενόμενα σε αγωνιστικό επίπεδο. Ως σύνδρομο χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1974 από τον Freudenberger, για την περιγραφή ενός συνόλου συμπτωμάτων που παρατήρησε στον εαυτό του και στην ομάδα των συναδέλφων του, δουλεύοντας ως ψυχίατρος σε μια κλινική αποτοξίνωσης. Παραλλήλισε την έννοια του όρου burnout με ένα κτίριο που έχει καταστραφεί από πυρκαγιά.

Ίσως ο πιο ευρέως αναφερόμενος ορισμός της επαγγελματικής εξουθένωσης είναι αυτός της ψυχολόγου Christine Maslach (1982):

«Η απώλεια ενδιαφέροντος για τους ανθρώπους με τους οποίους κάποιος εργάζεται, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής εξάντλησης και χαρακτηρίζεται από συναισθηματική εξάντληση όπου ο επαγγελματίας δεν έχει πλέον καθόλου θετικά αισθήματα συμπάθειας ή σεβασμού για τους πελάτες ή ασθενείς».

Που οφείλεται;

Το σύνδρομο αυτό είναι το τελικό αποτέλεσμα μιας διαδικασίας. Η διαδικασία αυτή ξεκινάει με έντονο άγχος στην εργασία για παρατεταμένο χρονικό διάστημα και καταλήγει σε μια γενικότερη σωματική και ψυχική εξάντληση και απογοήτευση. 

Το στρες γενικά και στο χώρο της εργασίας αναγνωρίζεται πλέον παγκοσμίως ως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα υγείας που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι εργοδότες. Στατιστικά στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία (2003), έδειξαν πως το στρες καταλαμβάνει σταθερά τη 2η θέση στα σχετιζόμενα με την εργασία προβλήματα υγείας μετά τις μυοσκελετικές παθήσεις.

Ένας στους τρεις εργαζόμενους στην Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρούν το στρες ως το πιο σημαντικό πρόβλημα στο χώρο εργασίας τους. Το ποσοστό αντιστοιχεί σε 41 εκατομμύρια ευρωπαίους εργαζόμενους κάθε χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι εργαζόμενοι χάνουν εκατομμύρια εργάσιμες μέρες το χρόνο λόγω ασθενειών κάθε μορφής ενώ το ετήσιο οικονομικό κόστος υπολογίζεται στα 20 δις Ευρώ. 

Υπάρχουν πολλά μοντέλα που επιχειρούν να ερμηνεύσουν, να εξηγήσουν το φαινόμενο της επαγγελματικής εξουθένωσης. Τα περισσότερα επιχειρούν να ερμηνεύσουν το σύνδρομο υπό το πρίσμα μίας δυναμικής αλληλεπίδρασης μεταξύ ατόμου και περιβάλλοντος (Vachon, 1987). 

Πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι η επαγγελματική εξουθένωση οφείλεται κυρίως σε στρεσογόνες και δυσμενείς επαγγελματικές συνθήκες, όπως το ιδιαίτερα φορτωμένο πρόγραμμα, η έλλειψη αυτονομίας και εξουσίας, η ανεπαρκής ψυχολογική υποστήριξη και η αυταρχική διοίκηση του οργανισμού (Pines, 1986). 

Άλλοι πάλι ερευνητές τονίζουν τη σημασία των ατομικών παραγόντων, υποστηρίζοντας, ότι η επαγγελματική εξουθένωση εξαρτάται από τις προσδοκίες που ο επαγγελματίας έχει από τον ίδιο του τον εαυτό (Dekker & Schaufeli, 1995˙ Antoniou, 1999; Firth-Cozens & Payne, 1999).

1) ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ MASLACH (1982)

Στο μοντέλο αυτό αναδεικνύονται τρεις κύριες διαστάσεις του συνδρόμου, που αντιπροσωπεύουν και διαφορετικές κατηγορίες συμπτωμάτων. 

Η πρώτη διάσταση ονομάζεται 

«συναισθηματική εξάντληση».

Περιλαμβάνει αισθήματα ψυχικής και σωματικής κόπωσης, απώλεια ενέργειας και διάθεσης. 

Ένα π.χ. θα ήταν ένας γονέας ο οποίος αρχίζει να νιώθει για μεγάλο χρονικό διάστημα έντονο άγχος για τα παιδιά του. Αυτό το επίμονο άγχος φέρει «συναισθηματική εξάντληση» καθώς νιώθει κάθε ημέρα που ξυπνά ότι είναι σαν να έσκαβε μόνος του για μέρες και όλα γύρω του είναι σκοτεινά. Νιώθει σαν να τον έχουν ξεζουμίσει.

Για τη δεύτερη διάσταση της έχει επικρατήσει η χρήση του όρου

«αποπροσωποποίηση»,

με τον οποίο περιγράφεται η απομάκρυνση και αποξένωση του εργαζόμενου από τους ασθενείς/πελάτες του και η εγκαθίδρυση απρόσωπων, επιθετικών και κυνικών σχέσεων με αυτούς. 

Ο εξαντλημένος λοιπόν γονέας που είδαμε στο προηγούμενο στάδιο αρχίζει να αγνοεί τα παιδιά του αποφεύγει την επαφή μαζί τους και όταν αυτή είναι αναπόφευκτη μιλά αποδοκιμαστικά και επιθετικά.

Η τρίτη διάσταση ονομάζεται «έλλειψη προσωπικής επίτευξης» και αναφέρεται στην αίσθηση που αποκτά ο εργαζόμενος ότι είναι ανίκανος να προσφέρει στον χώρο εργασίας του και στην συνεπαγόμενη μείωση της απόδοσής του (Leiter & Maslach, 2005).

Στο στάδιο αυτό ο γονέας νιώθει ανάξιος και ανίκανος. Αρχίζει και εκφράζει με απογοήτευση πως δεν είναι καλός γονέας.

Το επόμενο μοντέλο μας δίνει μια καλύτερη εξήγηση της πορείας και της εξέλιξης του συνδρόμου αυτού. Πρόκειται για 

2) ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΩΝ EDELWICH & BRODSKY (1980)

Οι οποίοι περιέγραψαν μία σειρά από τέσσερα στάδια ανάπτυξης της επαγγελματικής εξουθένωσης, τα οποία ακολουθεί ο εργαζόμενος από την αρχή της καριέρας του. Συγκεκριμένα:

• Ο εργαζόμενος ξεκινάει την καριέρα του με ενθουσιασμό και συχνά με υπερβολικά υψηλούς στόχους. Υπερεπενδύει στην εργασία του, αφιερώνοντας το χρόνο και την ψυχή του, ενώ επίσης υπερεπενδύει στις σχέσεις που αναπτύσσει με τους ασθενείς του.

(Ένας νέος γιατρός που περνά από το νοσοκομείο να δει τους ασθενείς του ακόμα και όταν είναι εκτός υπηρεσίας. Ή ένας οποιοσδήποτε επαγγελματίας που προσφέρει τις υπηρεσίες του ακόμα και τα Σαββατοκύριακα και δε κλείνει ποτέ το κινητό του). 

Καθώς, όμως διαπιστώνει ότι το έργο που παράγει δεν ανταποκρίνεται στις δικές του προσδοκίες, απογοητεύεται.

•Τότε, λοιπόν, περνάει στο δεύτερο στάδιο.

Η εργασιακή καθημερινότητα διαψεύδει τις προσδοκίες του καθώς δεν καλύπτονται όλες οι ανάγκες του ως ‘άνθρωπος’ μέσα από την εργασία του –κάτι που δεν ήταν ρεαλιστικό εξ αρχής. 

Ο εργαζόμενος κατηγορεί τον εαυτό του για την αποτυχία και προσπαθεί ακόμη περισσότερο να επενδύσει στο επάγγελμά του, χωρίς όμως θετικό αποτέλεσμα. Ελπίζει δηλαδή πως εάν δουλέψει και άλλες ώρες ή δεχτεί και άλλες επιθυμίες πελατών που παρεκκλίνουν από την καθιερωμένη πρακτική του, πως τότε τα πράγματα θα πάνε καλύτερα. 

• Την αμφιβολία και αδράνεια διαδέχονται η απογοήτευση και ματαίωση. Ο εργαζόμενος βλέπει ότι οι προσπάθειές του να ολοκληρωθεί μέσα από την εργασία του ματαιώνονται και οδηγείται στην αποθάρρυνση και την απογοήτευση. Για να ξεφύγει από το αδιέξοδο πρέπει είτε να το πάρει απόφαση και να αναθεωρήσει τελικά τις προσδοκίες του 

(‘θα κλείνω το τηλ μου την Κυριακή και ας με ξαναπάρουν τη Δευτέρα’ ή ‘είμαι καλή μητέρα ακόμα και αν ζητάω βοήθεια για τα ψώνια ή λέω και όχι στα παιδιά’ ) είτε ο άλλος τρόπος είναι (αν και τις περισσότερες φορές δεν είναι εφικτός για πρακτικούς λόγους)να απομακρυνθεί από την εργασιακό του χώρο, από την πηγή δηλαδή του στρες.

• Στο τελευταίο στάδιο της επαγγελματικής εξουθένωσης, ο εργαζόμενος αποφεύγει κάθε υπευθυνότητα απέναντι στους άλλους, ενώ προσπαθεί να καταπολεμήσει μόνος του (συχνά όμως με μη ικανοποιητικούς τρόπους)την απογοήτευση και τη ματαίωση που του προκαλεί το επάγγελμά του. 

Γενικά φαίνεται πως η επαγγελματική εξουθένωση η οποία αποτελεί μια διαταραχή και όχι τον κανόνα, είναι το προϊόν από ένα συνονθύλευμα εργασιακών και προσωπικών καταστάσεων. 

Δηλαδή, παρά το γεγονός ότι κάποια από τα χαρακτηριστικά της τείνουν να επικρατήσουν σε στρεσογόνους και πιεστικούς εργασιακούς χώρους υπάρχουν κάποιοι παράγοντες της προσωπικής ζωής του ατόμου που μπορούν να λειτουργήσουν ως καταλύτες είτε προς την κατεύθυνση της εξουθένωσης είτε προς την κατεύθυνση της ψυχικής ανθεκτικότητας.

Κάποιοι λοιπόν από τους παράγοντες που επηρεάζουν όσον αφορά τις συνθήκες εργασίας είναι:

• υπερβολικές υποχρεώσεις με υπερβολική πίεση 

• ασαφές πλαίσιο καθηκόντων και αρμοδιοτήτων

• μη ανάλογη των καθηκόντων του ατόμου αμοιβή

• μη αναγνώριση της εργασίας του και έλλειψη συστηματικής ανατροφοδότησης για τη δουλειά του 

• αδυναμία ανταπόκρισης στις απαιτήσεις της εργασίας λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος ή κατάρτισης 

• μη ασφαλισμένη θέση εργασίας και φόβο ανεργίας, ιδιαίτερα σε άτομα με οικονομικά προβλήματα ή με πολλές οικονομικές υποχρεώσεις

• αίσθηση του ατόμου ότι δεν έχει επίδραση και έλεγχο σε σημαντικά ζητήματα σχετικά με τη δουλειά του

• μη ικανοποιητική επικοινωνία με συναδέλφους και προϊσταμένους

• συνεχής, παρατεταμένη πίεση χρόνου και μακρόχρονη εργασία χωρίς διακοπή 

Παράγοντες που μπορεί να αποτελέσουν το φιτίλι για να ξεσπάσει η φωτιά μπορεί να είναι:

Χαρακτηριστικά προσωπικότητας του ατόμου:

• άτομα που έχουν υπερβολικές απαιτήσεις από τον εαυτό τους και υψηλές προσδοκίες σχετικά με τη δουλειά ( ‘τελειομανείς’).

• άτομα που αγνοούν τα όρια της προσωπικής ανθεκτικότητας τους και των προσωπικών αναγκών

• όταν υπάρχει υπερβολική ανάγκη αναγνώρισης

• υπερβολική ταύτισή του με τη δουλεία του.

Συμπτώματα

Οι ψυχολόγοι ισχυρίζονται ότι η επαγγελματική εξουθένωση και επομένως τα συμπτώματά της δεν αποτελούν ένα βραχυπρόθεσμο πρόβλημα που ξεκινάει το πρωί της Δευτέρας και τελειώνει το μεσημέρι της Παρασκευής. Τα πρώτα σημάδια θα μπορούσαν να αναζητηθούν στην αυξανόμενη ανάγκη του ατόμου να αποδείξει την αξία του δουλεύοντας όλο και πιο σκληρά και παρατεταμένα, συχνά παραμελώντας τις ανάγκες του και τις διαπροσωπικές του σχέσεις. Η πίεση που βιώνει εμφανίζεται αρχικά στο σώμα του με συμπτώματα όπως: πονοκέφαλοι, γαστρεντερικά προβλήματα, δυσκολίες ύπνου, υπερένταση, σεξουαλική δυσλειτουργία, διαταραχές διατροφής και μυοσκελετικοί πόνοι (Tyler & Cushway, 1998; Cushway, 1992).

Η ευάλωτη αυτή σωματική υγεία του εργαζόμενου είναι δυνατόν να επηρεάσει και την ψυχολογική του υγεία, με κυρίαρχα συμπτώματα το έντονο στρες, συναισθηματική εξάντληση, έλλειψη ενδιαφέροντος, αρνητική/κυνική διάθεση, μειωμένη αυτοπεποίθηση, τύψεις, ενοχές, ευερεθιστότητα, αποξένωση, και ανία. Το συναίσθημα του μάλιστα κάποια στιγμή αμβλύνεται σε τέτοιο βαθμό που ξαφνικά γίνεται επίπεδο (το άτομο «δε νιώθει τίποτα»-μια εκπληκτική άμυνα του οργανισμού μας για δύσκολες συναισθηματικά καταστάσεις). Φυσικά αυτό γίνεται αντιληπτό από το περιβάλλον του, που αρχίζει τώρα να ζητά εξηγήσεις. 

Ο εξουθενωμένος εργαζόμενος τείνει να αποσύρεται για να αποφύγει τις συγκρούσεις και να αρνείται τα όποια προβλήματα. Ο φόρτος εργασίας μπορεί να αρχίσει να αποτελεί δικαιολογία για την απόσυρσή του από τις προσωπικές σχέσεις. Μέσα από μια σειρά αρνητικών αλληλεπιδράσεων το άτομο οδηγείται σε απόσυρση, ψυχοσωματικά προβλήματα, κατάθλιψη, ενώ είναι πιθανή η χρήση αλκοόλ και άλλων ουσιών και η εμφάνιση υπερφαγικών κρίσεων σε μια προσπάθεια πρόσκαιρης ανακούφισης των συμπτωμάτων. Όλα αυτά έχουν ως συνέπεια τη μείωση της παραγωγικότητας και την έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης που πυροδοτεί εκ νέου αρνητικά συναισθήματα, έλλειψη κινήτρου κ.ο.κ. (Griffith και συν.,1999).

Στην ουσία, τα συμπτώματα της επαγγελματικής εξουθένωσης αποτελούν

προειδοποίηση δυσλειτουργίας στην βιοψυχοκοινωνική υπόσταση του ατόμου που καλείται να αναθεωρήσει ορισμένες επιλογές και συνήθειες που έχει υιοθετήσει στην ζωή του.

Ποιους πλήττει; 

Γενικότερα φαίνεται πως το σύνδρομο αυτό αποτελεί κίνδυνο για ομάδες ανθρώπων που είναι εκτεθειμένοι σε συνθήκες μακροχρόνιου στρες. Στα πλαίσια του σύγχρονου τρόπου ζωής την όξυνση της οικονομικής κρίσης, ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού αναγκάζεται να παλέψει με το στρες της ανεργίας ή να αυξήσει τις ώρες εργασίας του ενώ οι απολαβές μειώνονται, με αποτέλεσμα να βιώνει μια στρεσογόνα καθημερινότητα. 

Έρευνες έχουν δείξει πως το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης είναι ιδιαίτερα συχνό σε όσους έρχονται σε καθημερινή επαφή με τον ανθρώπινο πόνο όπως γιατροί, νοσηλευτές, φυσιοθεραπευτές, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί (Jimmieson, 2000; Demir και συν., 2003). Ωστόσο υποφέρουν και επαγγελματίες οι οποίοι εργάζονται υπό συνθήκες μακροχρόνιου στρες. Μπορεί λοιπόν να αγγίξει συγγραφείς, αθλητές, φοροτεχνικούς, εκπαιδευτικούς, γονείς κ.α.. 

Πρόληψη και Αντιμετώπιση 

Το κλειδί για την καταπολέμηση της επαγγελματικής εξουθένωσης είναι να αναγνωρίσει κανείς τα συμπτώματα και να τα θεραπεύσει πριν ησυναισθηματική νέκρωση απλωθεί σε άλλες δραστηριότητες που απολαμβάνει ο άνθρωπος. Αυτό προϋποθέτει την έγκυρη διάγνωση.

Οι Maslach & Jackson (1986) υποστήριξαν ότι είναι δυνατό να αξιολογήσουμε τηνεπαγγελματική εξουθένωση των εργαζόμενων χρησιμοποιώντας τον Κατάλογο Επαγγελματικής Εξουθένωσης (Maslach Burnout Inventory (MBI), Maslach &Jackson, 1986), ο οποίος αποτελεί μια ευρέως χρησιμοποιούμενη κλίμακα και αξιολογεί τα ακόλουθα τρία βασικά στοιχεία: α) το βαθμό συναισθηματικήςεξάντλησης, β) τα επίπεδα αποπροσωποποίησης και γ) την αίσθηση μειωμένων προσωπικών επιτευγμάτων.

Η πρόληψη όπως και η αντιμετώπιση της επαγγελματικής εξουθένωσης μπορεί να επιτευχθεί και σε ατομικό αλλά και σε οργανωσιακό επίπεδο. Ιδανικά, πρέπει αντιμετωπίζεται και στα δύο επίπεδα παράλληλα κάτι το οποίο συμβαίνει στο εξωτερικό αλλά δυστυχώς κατά βάσει δε συμβαίνει στη χώρα μας. 

Και για τα δύο επίπεδα έρευνες έχουν δείξει πως βασικό κομμάτι και της πρόληψης αλλά και της αντιμετώπισης αποτελεί η φυσική δραστηριότητα του ατόμου. 

Έρευνες σε επαγγελματίες υγείας στον Ελλαδικό χώρο έχουν δείξει πως 4εις στους 10 εργαζόμενους βιώνουν μέτρια κ υψηλή επαγγελματική εξουθένωση. Τα αποτελέσματα αυτά είναι σε συμφωνία με αντίστοιχες έρευνες από τον ελληνικό αλλά και το διεθνή χώρο (Αλεκτορίδης 2003, Σιουρούνη, Θεοδώρου & Χονδρός, 2006; Firth-Cozens & Payne, 1999). Τα αποτελέσματα επίσης έδειξαν πως η δραστηριότητα των επαγγελματιών είναι ιδιαίτερα χαμηλή (6 στους 10),(Antoniou et al., 2003). Ομοίως, ο Τούντας, 2008 αναφέρει πως ένας στους δύο επαγγελματίες υγείας είναι υποκινητικοί και δεν ασκούνται καθόλου. Παρ’όλ’αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι επαγγελματίες με υψηλό επίπεδο φυσικής δραστηριότητας δεν είναι απαραίτητο ότι θα έχουν και χαμηλά επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης. Η άσκηση λοιπόν από μόνη της δεν είναι αρκετή, αλλά πρέπει να είναι η βασική στρατηγική πρόληψης και αντιμετώπισής. 

Γενικά η δραστηριότητα και η άσκηση στην επίτευξη και διατήρηση της υγείας του ανθρώπου έχει αναγνωριστεί από πολλούς Διεθνείς Οργανισμούς. Η συμμετοχή σε φυσικές δραστηριότητες έχει θετικές επιδράσεις στη ψυχική υγεία του ανθρώπου αφού βοηθά στη καταπολέμηση του άγχους –της βάσης δηλαδή της επαγγελματικής εξουθένωσης-, της κατάθλιψης και της μοναξιάς. 

Συγκεκριμένα, έχει αποδειχτεί πως η άσκηση: (Boynton, 2005; Απόστολου, 2006) 

Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. 

Βοηθά στην ανάπτυξη γερών μυών και οστών κάτι που αφορά κυρίως στα παιδιά. 

Προωθεί σωστές διατροφικές συνήθειες που συμβάλλουν στην πολύ σημαντική πρόληψη ή τον έλεγχο της παχυσαρκίας. 

Προλαμβάνει διαταραχές στον ύπνο που με τη σειρά του οδηγεί σε κατάθλιψη και διάθεση για τροφική υπερκατανάλωση. Οι διαταραχές στον ύπνο εξαλείφουν τον ενθουσιασμό και την ενέργεια του οργανισμού που είναι απαραίτητα για τις καθημερινές δραστηριότητες. 

Πέρα από τα σωματικά υπάρχουν και πολλά ψυχικά οφέλη: 

Η άσκηση: 

Καταπολεμά το άγχος και την κατάθλιψη, επομένως συμβάλλει στην πρόληψη της εξουθένωσης. 

Βελτιώνει την αυτοπεποίθηση και την ικανότητα λήψης αποφάσεων 

Προσφέρει ευεξία 

Άλλα οφέλη συμπεριλαμβάνουν Προσωπικά-Κοινωνικά οφέλη: (Vygotsky; 2002; Απόστολου, 2006) 

Οι σωματικά δραστήριοι άνθρωποι έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν μεγαλύτερη εγρήγορση, συμμετοχή και επιτυχία στο επάγγελμά τους. 

Η άσκηση καταπολεμά την δημιουργία και υιοθέτηση αρνητικών στερεοτύπων προς τα παιδιά. 

Οι ομαδικές αθλητικές δραστηριότητες εμφυσούν σημαντικές κοινωνικές αξίες, και συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ικανότητας για κοινωνική ενσωμάτωση και για δημιουργία υποστηρικτικών κοινωνικών σχέσεων που αποτελούν κρίσιμο παράγοντα πρόληψης της επαγγελματικής εξουθένωσης. 

Τέλος, βοηθά στη θετική και ευχάριστη απασχόληση που αποτελεί διάλειμμα από τις τριβές της καθημερινότητας. (Caccamo, 2009). 

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΕ ΑΤΟΜΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Γενικά, κάθε ένας από εμάς έχει διαφορετικό τρόπο να αντιμετωπίζει την επαγγελματική εξουθένωση όπως και κάθε άλλη κατάσταση που παρουσιάζεται στη ζωή. Έτσι λοιπόν το βασικό όπως αναφέραμε είναι το να αναγνωρίσουμε την ύπαρξή της και να κατανοούμε από πού προέρχεται. 

Στη συνέχεια, είναι σημαντικό να καθορίσουμε τους τομείς της ζωής και της εργασίας μας που μπορούμε οι ίδιοι να ελέγξουμε και για τους οποίους είμαστε εμείς υπεύθυνοι. Τότε, επιλέγουμε κάποια στρατηγική αντιμετώπισης που ταιριάζει περισσότερο με την κατάσταση μας.

Οι τρεις σημαντικότερες κατηγορίες στρατηγικών είναι:

· * Δραστηριότητες που μας αποσπούν την προσοχή από τα καθημερινά προβλήματα της εργασίας

Όπως η άθληση που αναφέραμε. 

 * Τεχνικές χαλάρωσης, όπως η γιόγκα, περίπατοι,(βλέπουμε κ εδώ λοιπόν το ρόλο της φυσικής δραστηριότητας) διαλογισμός, ασκήσεις ηρεμίας 

· Κάποιοι άλλοι από εμάς μπορεί να κρίνουν πως για να πολεμήσουν την εξουθένωση αποτελεσματικά πρέπει να κάνουν κάποιες * Αλλαγές στη συμπεριφορά τους,

όπως η βελτίωση των ικανοτήτων τους στην επικοινωνία, τη διαπραγμάτευση, την έκφραση των συναισθημάτων και την αποτελεσματική διαχείριση του χρόνου (όπως το να λέμε «όχι» όταν νιώθουμε πως δεν μπορούμε άλλο).

Μια ιδιαίτερα σημαντική αλλαγή στη συμπεριφορά μας είναι η αποδοχή στήριξης απ’ τους γύρω μας. Αυτή η στρατηγική ταλανίζει πολλούς από εμάς καθώς πιστεύουμε λανθασμένα βεβαίως πως αν ζητήσουμε βοήθεια αυτομάτως σημαίνει πως είμαστε αδύναμοι. Η αξία της κοινωνικής υποστήριξης είναι ανεκτίμητη, τόσο στην αντιμετώπιση του στρες και της έντασης όσο και στη γενική ευεξία των εργαζόμενων (Parkes και συν., 1969). Η υποστήριξη λοιπόν λειτουργεί προστατευτικά και θεραπευτικά πάνω στο άτομο. Τόσο η συχνότητα, όσο και η ποιότητα της υποστήριξης αποτελούν καθοριστικό παράγοντα της αποτελεσματικότητάς της. Είναι μάλιστα ιδιαίτερα σημαντικό ο επαγγελματίας να διαθέτει πολλαπλά υποστηρικτικά δίκτυα, έτσι ώστε να μην προσβλέπει στην αποκλειστική στήριξη ενός ατόμου (συνήθως του συντρόφου).

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΕ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ δηλ. στον ίδιο το χώρο της εργασίας μας.

Είπαμε πως δυστυχώς αυτού του είδους η αντιμετώπιση αιμορραγεί στη χώρα μας. Οι στρατηγικές για την αντιμετώπιση σε οργανωσιακό επίπεδο μπορούν να διαχωριστούν σε τρία επίπεδα παρέμβασης :

(1) το πρωτοβάθμιο επίπεδο αποβλέπει στη μείωση των πηγών έντασης που υπάρχουν ή μπορεί να υπάρξουν στο χώρο εργασίας. 

Για παράδειγμα, η συμμετοχική του εργαζόμενου στη λήψη αποφάσεων, ο προγραμματισμός, ο εμπλουτισμός της με συνεχή επαγγελματική εξέλιξη και άλλα κίνητρα, και οι αυτόνομες ομάδες εργασίας (Schafer, 1996˙ Karasek & Theorell, 1990).

(2)το δευτεροβάθμιο επίπεδο, αφορά στην εκπαίδευση για τη διαχείριση της επαγγελματικής εξουθένωσης. 

Δηλαδή, θα μπορούσαμε να προλάβουμε την επαγγελματική εξουθένωση ενημερώνοντας και εκπαιδεύοντας τους εργαζομένους μας ή τον εαυτό μας. Αυτό μπορεί να γίνει με εισαγωγή τεχνικών επίγνωσης και χαλάρωσης στο χώρο εργασίας, με την εισαγωγή της άσκησης και των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων όπως δραστηριότητες για σωστή οργάνωση χρόνου ή ανάπτυξης δεξιοτήτων για επίλυση προβλημάτων και καταστάσεων έντασης ή για καλύτερη προσαρμογή σε αλλαγές του επαγγελματικού περιβάλλοντος όπως πχ. Η σημερινή μείωση μισθών με παράλληλη αύξηση της εργασίας (Karasek & Theorell, 1990; Cartwright & Cooper, 1994; Quick και συν, 1997). 

Άλλος συμπληρωματικός τρόπος είναι η ύπαρξη Κλινικών εποπτειών

Έχει βρεθεί ότι οι κλινικές εποπτείες βοηθούν σε σημαντικό βαθμό τους επαγγελματίες να αναπτύξουν ικανότητες, γνώσεις και επαγγελματικές δεξιότητες χρήσιμες για την καριέρα τους (Darley, 1995). 

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το νοσηλευτικό προσωπικό όπως και οι ψυχολόγοι παρακολουθούν εδώ και πολλά χρόνια κλινικές εποπτείες, γεγονός που έχει τους έχει ωφελήσει ιδιαίτερα να αποκτήσουν ή να διατηρήσουν επαγγελματικές φιλοδοξίες και ενδιαφέροντα, στο να αποφορτίζονται, να μαθαίνουν ενώ παράλληλα έχει μειωθεί ο κίνδυνος για επαγγελματική εξουθένωση, διατηρώντας υψηλό το ηθικό και το επαγγελματικό τους ενδιαφέρον (Darley, 1995). 

(3) το τριτοβάθμιο επίπεδο παρέμβαση αφορά στον εντοπισμό των ατόμων που πάσχουν από επαγγελματικής εξουθένωσης. (Matteson & Ivancevich 1987˙ Travers & Cooper 1996). 

Αναφέρεται επίσης στις διαδικασίες ανάρρωσης όλων αυτών που πάσχουν, μέσω της παροχής υπηρεσιών συμβουλευτικής. Έχει εκτιμηθεί ότι αυτό είναι προτιμότερο από άποψη οικονομικού κόστους, ώστε να βοηθηθούν τα άτομα να εργαστούν ξανά παρά να συνταξιοδοτηθούν και να εκπαιδευτούν αντικαταστάτες (Mushet & Donaldson,2000).

Π.χ. Πολύ κοινή είναι στο εξωτερικό η Λειτουργία ομάδων ψυχολογικής υποστήριξης

Η οποία αφορά στην 

ανταλλαγή απόψεων των εργαζομένων, στην ανταλλαγή συναισθημάτων και αντιλήψεων σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στον εργασιακό τους χώρο, η αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων αντιμετώπισης των δυσκολιών, τρόπων κ.α. 

Επίσης, εκτός από τις ομάδες ψυχολογικής υποστήριξης, σε πολλές χώρες τα νοσοκομεία διαθέτουν τα Προγράμματα Στήριξης Εργαζόμενων Όπου έχουν ενσωματώσει τις συμβουλευτικές υπηρεσίες στα προγράμματα αντιμετώπισης των εργασιακών εντάσεων με στόχο να βοηθήσουν τους εργαζόμενους να αναγνωρίσουν και να αξιοποιήσουν δημιουργικά τις ικανότητές τους για την επίλυση των προβλημάτων που προκύπτουν στο χώρο της εργασίας, καθώς και να αντιμετωπίσουν ζητήματα που σχετίζονται με την καριέρα και την οικογένειά τους (Murphy, 1999). 

Οι υπηρεσίες που προσφέρουν αυτά τα προγράμματα συμπεριλαμβάνουν 

π.χ. Συμβουλευτική μέσω τηλεφώνου και μέσω διαδικτύου, Οικογενειακή στήριξη, Συμβουλευτική για την αντιμετώπιση νομικών ή οικονομικών προβλημάτων, Στήριξη σε σοβαρά ιατρικά προβλήματα (π.χ. AIDS, καρκίνος), Προετοιμασία για τη συνταξιοδότηση των επαγγελματιών υγείας κ.α.

Η αντιμετώπιση και οι τρόποι παρέμβασης γίνονται λοιπόν και σε ατομικό και σε οργανωτικό επίπεδο και διαφοροποιούνται ανάλογα την έγκαιρη ή μη αναγνώριση των συμπτωμάτων. Σε ατομικό επίπεδο μπορεί ο καθένας να δει και να αναρωτηθεί πού δίνει προτεραιότητα, πώς διεκδικεί αυτό που θέλει, αν και πώς μοιράζεται, τι στόχους βάζει, πώς δέχεται την αποτυχία και την επιτυχία, αν μπορεί να λέει «όχι». Σε οργανωτικό επίπεδο η βασική συντεταγμένη των παρεμβάσεων είναι η προσαρμογή της εργασίας στις ανθρώπινες ικανότητες αλλά και δυνατότητες. Βάσει και των δύο πάντως αποτελεί η σταθερή φυσική δραστηριότητα του ατόμου.

Συμπεραίνεται λοιπόν πως η επαγγελματική εξουθένωση είναι ένα πολυδιάστατο φαινόμενο που αγγίζει πολλούς επαγγελματίες. Ο ρόλος της φυσικής δραστηριότητας στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της είναι σημαντικός και συμπληρωματικός σε συνάρτηση και με άλλες παρεμβάσεις. Το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας δε μπορεί από μόνο του να προλάβει ή να αποκαταστήσει την επαγγελματική εξουθένωση. Μπορεί όμως να αποτελέσει βασικό εργαλείο καταπολέμησης του άγχους και της έντασης, δρώντας ως προστατευτικός μηχανισμός ενάντια στις αντίξοες εργασιακές πιέσεις ενώ παράλληλα τονώνει το ηθικό και την παραγωγικότητα του ατόμου (Public Health Agency of Canada, 2004).

Πηγή:

Ίντα Ελιάου για ομιλία στο Σύλλογο Αντισφαίρισης Καστοριάς ‘Πρωτέας’,  19/10/13 υπό την αιγίδα του Δήμου Καστοριάς.