Γιατί το παιδί μου λέει ψέματα; Οι πιο συχνοί λόγοι και πώς να το διαχειριστείς

Έχεις γνωρίσει παιδί που να μην έχει πει ποτέ κανένα ψέμα;

ΓΡΑΦΕΙ: The Mamagers Team - 28 ΜΑΙΟΥ, 2025




Έχεις γνωρίσει παιδί που να μην έχει πει ποτέ κανένα ψέμα; Κάποια είναι πολύ χαριτωμένα (μια πριγκίπισσα μου χτένισε τα μαλλιά σήμερα), κάποια είναι ανούσια (δεν ξέρω που είναι το μολύβι μου) και κάποια είναι πιο ανησυχητικά (έπεσα από τις σκάλες στο σχολείο/η δασκάλα μου είπε ότι είμαι ο καλύτερος μαθητής). Γιατί τα παιδιά λένε ψέματα, πώς πρέπει να αντιδράμε και πότε πρέπει να το δούμε πιο σοβαρά; Σύμφωνα με τους παιδοψυχολόγους, τα παιδιά καταλαβαίνουν τη διαφορά ανάμεσα στο ψέμα και στην αλήθεια μετά την ηλικία των 4-5 ετών. Τα μικρότερα παιδιά μπερδεύουν τα φανταστικό και το αληθινό. Μπορεί να έχουν σκεφτεί κάτι ή να το έχουν δει κάπου και να το αναφέρουν ως προσωπικό τους βίωμα και ως αληθινό γεγονός. Σταδιακά μετά την ηλικία των 4 ετών διαχωρίζουν καλύτερα την πραγματικότητα από τη σκέψη και τη φαντασία.
Γιατί τα παιδιά λένε ψέματα;


Για να καταλάβουμε οι γονείς πώς πρέπει να αντιδράσουμε σε ένα ψέμα, οφείλουμε να δούμε τις αιτίες για τις οποίες μπορεί ένα παιδί να πει ψέματα.


Μόλις έμαθαν... τι είναι ψέμα: Το παιδί ανακάλυψε το ψέμα και πρέπει να το δοκιμάσει. Πώς θα αντιδράσει η μαμά μου; Θα με πιστέψει;
Θέλει την προσοχή: Ένα παιδί που είναι αγχωμένο ή περνάει κάτι και δεν μπορεί να το εκφράσει συναισθηματικά μπορεί να πει ένα ψέμα για να τραβήξει την προσοχή, για να έχει περισσότερη φροντίδα (π.χ. μαμά πονάει ο λαιμός μου) ή λένε ένα ψέμα για να κρύψουν τι περνάνε.
Απλά δεν το σκέφτονται: Η παρορμητικότητα στα παιδιά είναι διάχυτη για αυτό δεν αποκλείεται να πουν ένα ψέμα χωρίς καν να το σκεφτούν. Με λίγα λόγια, μιλάνε πριν σκεφτούν! Σε αυτές τις περιπτώσεις, αρκεί να ρωτήσεις το ίδιο πράγμα και να του δώσεις την ευκαιρία να πει την αλήθεια!
Θέλει να ξεχωρίσει: Τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση λένε ψέματα για να φανούν, να ξεχωρίσουν και να εντυπωσιάσουν τους άλλους.
Λένε αθώα ψέματα: Μια δεξιότητα που μαθαίνουν από τους γονείς, συνήθως, κάποια παιδιά θα πουν ένα ψέμα που δεν βλάπτει (δεν μπορούσα να έρθω στο πάρτι σου) συνήθως για να προστατεύσουν κάποιον (κι εγώ φοβήθηκα χθες όταν φώναξε η δασκάλα).




Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να σταματήσουν τα παιδιά να λένε ψέματα




Δείχνουμε στα παιδιά ότι εκτιμάμε την ειλικρίνεια. Κάθε φορά που λένε την αλήθεια πρέπει να τα επαινούμε για τη (δύσκολη, πολλές φορές) απόφασή τους να πουν την αλήθεια.
Επαναλαμβάνουμε την ερώτηση: Δίνουμε μια δεύτερη ευκαιρία στο παιδί να πει την αλήθεια (βούρτσισες τα δόντια σου;). Εάν πει την αλήθεια το επαινούμε, διαφορετικά θα πρέπει να κατανοήσει ότι υπάρχουν συνέπειες.
Έχουμε ενσυναίσθηση: Εάν το παιδί δεν μπορεί να εκφράσει τα συναισθήματά του και καταφεύγει σε ένα ψέμα (δεν πήρα το παιχνίδι του) πρέπει να σκεφτούμε γιατί το έκανε (ήθελε να παίξει και ζήλευε το παιχνίδι του αδελφού του). Τότε εστιάζουμε στην αιτία, μαθαίνουμε στο παιδί πώς να ζητάει ευγενικά και να μοιράζεται.
Οι τιμωρίες δεν λειτουργούν: Οι τιμωρίες δεν διορθώνουν τον λόγο που οδήγησε το παιδί στο να πει ψέματα, αντίθετα το πεισμώνουν και το κάνουν να νιώθει ότι "κανείς δεν καταλαβαίνει".
Ενισχύουμε τη συνήθεια της αλήθειας. Εστιάζουμε στη θετική συμπεριφορά και επιβραβεύουμε την αλήθεια με λέξεις, με συναίσθημα και με ένα φιλί ή μια αγκαλιά.
Σε ένα σοβαρό ψέμα, καταφεύγουμε στις... συνέπειες! Αντί για τιμωρίες αφήνουμε τη δυνατότητα στο παιδί να ανακαλύψει ότι για τα ψέματα, υπάρχουν συνέπειες. Αν κάθε μέρα πετάει το φαγητό του στο σχολείο και δεν το τρώει, τότε δεν του δίνουμε λεφτά για το κυλικείο. Αν ένα μεγαλύτερο παιδί δεν διαβάζει συστηματικά, τότε θα πρέπει να το ελέγχετε εσείς καθημερινά μέχρι να κερδίσει ξανά την εμπιστοσύνη σας.




ΠΗΓΗ:

https://www.themamagers.gr/family/110713/giati-to-paidi-moy-leei-psemata-oi-pio-sychnoi-logoi-kai-pos-na-to-diacheiristeis(accessed 30.5.25)

Short-term exercise boosts body image without making any physical difference

Many people find exercise adherence difficult after the first few weeks because the fun of something new has worn off, and yet their programme has yet to deliver any tangible changes in terms of body shape and weight. A new study offers a potential way to galvanise people's motivation during this tricky spell. Katherine Appleton reports that people's body image improves after just two weeks of moderate exercise, even though no physical change has yet materialised. The finding suggests a focus on body image changes could help novice exercisers enjoy early rewards during the early stages of a new programme.

Appleton recruited 34 people (16 men) to take part, all of whom led sedentary lifestyles prior to the study. The effects of two two-week programmes were compared. One involved 3 sessions of 40 minutes reading in a gym per week; the other involved the same time spent exercising in a gym at moderate intensity (getting sweaty and out of breath). Some participants did the reading fortnight first, others did the exercise fortnight first. There was a two-week gap between the intervention fortnights.

The participants filled out body image questionnaires and had their body weight and shape measured at the start and end of the exercise and reading fortnights (the results were hidden from them). The key result is that neither two weeks' exercise or reading made any difference to body weight and shape, but a fortnight of thrice weekly exercise did improve the participants' perceptions of their body. This was true for men and women.

Specifically, despite the lack of any objective change, both men and women reported feeling more satisfied with their looks; feeling more fit, toned and active; healthier; and happier with specific parts of their body (paradoxically, fat anxiety and weight vigilance did not change). In contrast, body image satisfaction dipped slightly after the reading fortnight.

Appleton believes this is the first time body image effects such as this have been documented in the absence of any physical changes. She said this suggests "a focus on body image [rather than other goals] ... may be more rewarding for those embarking on an exercise programme," although she stressed that this needs to be tested. It's a complex issue, she explained, because people can vary in their body image ideals, and in some cases an excess focus on body image can backfire, especially if exercise newbies start comparing themselves to trim regulars at the gym.

There are also some issues with the study methodology. The sample was small and the researcher can't be 100 per cent sure that the participants didn't exercise outside of the allotted gym time (although this wouldn't undermine the main finding of body image change in the absence of physical change). More problematic are the potential effects of researcher contact, and the possibility the participants were giving the answers they thought were expected of them after the exercise fortnight, especially as they were told the study was about the effects of exercise on "various body-related parameters."

_________________________________ 

Source:

RESEARCH DIGEST : http://www.researchdigest.org.uk/

Appleton, K. (2012). 6 x 40 mins exercise improves body image, even though body weight and shape do not change. Journal of Health Psychology, 18 (1), 110-120 DOI: http://dx.doi.org/10.1177/1359105311434756

Author weblink: http://www.qub.ac.uk/schools/psy/Staff/VisitingResearchers/Appleton/

Χτίζοντας την αυτοεκτίμησή του παιδιού μας

Σύμφωνα με θεωρίες (Rosenberg, 1965 & Coopersmith, 1967), η αυτοεκτίμηση είναι μια θετική ή αρνητική στάση απέναντι στον εαυτό μας. Πρόκειται για μια ενδοπροσωπική αξιολόγηση για το κατά πόσο πιστεύουμε ότι είμαστε ικανοί, σημαντικοί, επιτυχημένοι και άξιοι.

Ποια η σημασία της αυτοεκτίμησης;

Η αξιολόγηση αυτή έχει αποδειχτεί ότι αποτελεί κινητήριο δύναμη στη ζωή και βασική ανάγκη για την ανάπτυξη του ανθρώπου. Πιο συγκεκριμένα, ο Αμερικανός ψυχολόγος και πατέρας της ανθρωπιστικής ψυχολογίας A. Maslow (1908-1970), στη θεωρία του η οποία αναπαρίσταται και σχηματικά ως πυραμίδα που αριθμείται από τη βάση της προς την κορυφή, κρίνει την σημασία της αυτοεκτίμησης ενός ανθρώπου ως την τέταρτη βασική ανάγκη του ατόμου μετά από την ικανοποίηση των βασικών αναγκών του που είναι

πρωτίστως αυτές της πείνας και της δίψας,

η ανάγκη για ασφάλεια (υγεία, οικονομική, προσωπική),

η ανάγκη για αγάπη, τρυφερότητα, στοργή, αποδοχή (οικογένεια, φιλία).

Όταν η αυτοεκτίμησή μας είναι υψηλή, δηλαδή όταν επιτυγχάνουμε το “γνώθις εαυτόν” με το να αντιλαμβανόμαστε και να αποδεχόμαστε και τις δυνατότητες αλλά και τις αδυναμίες μας, τότε δεν διαλυόμαστε από την κριτική, δεν αποθαρρυνόμαστε από εμπόδια, αλλά είμαστε ανοιχτοί και επικοινωνιακοί, δεχόμαστε με χαρά βοήθεια, είμαστε έτοιμοι να διδαχθούμε και να αλλάξουμε χωρίς να νιώθουμε τρόμο στην ιδέα της αποτυχίας. Έτσι γινόμαστε πιο παραγωγικοί, καλύτεροι φίλοι, εραστές, σύντροφοι, γονείς και δάσκαλοι, ιδιότητες που πασχίζουμε να κληρονομήσουν και τα παιδιά μας.

Πως αναπτύσσουν τα παιδιά μας την αυτοεκτίμησή τους;

Τα παιδιά μας μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν τον εαυτό τους με ανάλογο τρόπο, δηλαδή με σεβασμό, αγάπη και εκτίμηση προς αυτό, μέσω της μίμησης προτύπων κυρίως των γονέων τους, και αργότερα και των διδασκάλων τους, παρατηρώντας πώς αυτοί φέρονται στους εαυτούς τους και κατ' επέκταση και στους άλλους ανθρώπους, εσωτερικεύοντας έτσι από μόνα τους αυτές τις συμπεριφορές (Coopersmith, 1967). 'Το μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει'. Η παροιμία, σύμφωνα και με έρευνες (Stephens, 2004), δείχνουν πως οι γονείς και όλοι οι 'σημαντικοί άλλοι' που διαφοροποιούνται ανάλογα με το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού είναι υπαίτιοι και για τα άσχημα αλλά και για τα θετικά που αποκομίζει το παιδί. Για παράδειγμα, παιδιά που μεγαλώνουν σε σπίτι που καπνίζουν οι γονείς, τείνουν να καπνίζουν στην μετέπειτα ζωή τους. Παιδιά που βλέπουν τους γονείς τους να αθλούνται τείνουν να αθλούνται τα ίδια. Παιδιά που μεγαλώνουν σε σπίτι που κακοποιούνται τείνουν να εμπλέκονται σε κακοποιητικά περιβάλλοντα (κακοποιούν τα ίδια ή κακοποιούνται) αργότερα στη ζωή τους. Παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς που έχουν χαμηλή αυτοεκτίμησή τείνουν να έχουν και τα ίδια χαμηλή αυτοεκτίμησή, ενώ αυτά που μεγαλώνουν με γονείς με υψηλή αυτοεκτίμησή τείνουν να έχουν και τα ίδια υψηλή αυτοεκτίμησή. Αναλόγως, έχει αποδειχτεί πως εκπαιδευτικοί που έχουν υψηλή αυτοεκτίμησή είναι πιο αποτελεσματικοί στην ανύψωση, τόσο της αυτοεκτίμησής, όσο και της σχολικής επίδοσης των μαθητών τους.

Ποιος είναι λοιπόν ο ρόλος μας ως γονείς ή δάσκαλοι για την αυτοεκτίμηση του παιδιού μας;

Πρέπει να δούμε τον εαυτό μας ως πρότυπα, κάτι που δε σημαίνει να αναζητάμε, να μαζεύουμε, και να υιοθετούμε ξερές και άψυχες τεχνικές, όπως ψωνίζουμε εργαλεία από την αγορά για να επιδιορθώσουμε ένα άψυχο αντικείμενο. Πρότυπο σημαίνει να γινόμαστε εμείς οι ίδιοι καθημερινά το εργαλείο για να εμπνεύσουμε την οικειοθελή υιοθέτηση των στοιχείων μας από τους άλλους, από τα παιδιά μας. Είναι πολύ εύκολο να επιβάλουμε λόγω της θέσης ισχύος μας, αναρίθμητα 'ΜΗ' στα παιδιά μας. Μη καπνίζεις, Μη πίνεις, Μη μιλάς άσχημα, Μη λες ψέματα, Μη, Μη, Μη... Είναι πολύ πιο δύσκολο και θέλει πολύ περισσότερο σθένος χαρακτήρος να τα δείξει κανείς αυτά στα παιδιά του, να του παρέχει ένα παράδειγμα προς μίμηση. Εάν λοιπόν δεν θέλουμε τα παιδιά μας να πεθάνουν από καρκίνο στα πνευμόνια, πρέπει να σταματήσουμε εμείς οι ίδιοι το κάπνισμα. Εάν δεν θέλουμε τα παιδιά μας να λένε ψέματα, πρέπει σταματήσουμε εμείς τα ψέματα. Εάν δεν θέλουμε τα παιδιά μας να είναι μίζερα, ας απολαμβάνουμε εμείς την κάθε στιγμή. Ο καλύτερος λοιπόν τρόπος να πετύχουμε την ενίσχυση της αυτοεκτίμησής του παιδιού μας όσο παράδοξο και αν ακούγεται, είναι κοιτώντας και ισχυροποιώντας τον ίδιο μας τον εαυτό. Όταν εμείς έχουμε χαμηλή αυτοεκτίμηση τότε τους μεταδίδουμε τα δικά μας άγχη, τις δικές μας ανασφάλειες, τις δικές μας συνήθειες. Ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε για τον εαυτό μας, την αξία μας αντανακλά τον τρόπο με τον οποίο διαπαιδαγωγούμε, δείχνουμε και μεταδίδουμε τα στοιχεία αυτά στα παιδιά μας.

Η πρόληψη λοιπόν, ξεκινάει πρώτα από εμάς. Αφορά το κατά πόσο ο κάθε γονιός ή ο κάθε δάσκαλος, δηλαδή ο κάθε 'σημαντικός άλλος' στη ζωή του παιδιού, φροντίζει τον εαυτό του, τις δικές του ανάγκες και σχέσεις, την προσωπική του εξέλιξη, τα οποία τονώνουν τη δική του αυτοεκτίμηση και του επιτρέπουν να συνεργάζεται και περισσότερο με τους υπόλοιπους ΄σημαντικούς άλλους' της ζωής του παιδιού. Όσο μεγαλύτερη είναι η αυτοεκτίμηση η δική μας η οποία απορρέει από την ικανοποίηση που αντλούμε από τη ζωή μας, τις σχέσεις μας, τη δουλειά μας, τόσο πιο αυτόνομα, με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και εκτίμηση για τον εαυτό τους, θα είναι τα παιδιά μας. Επίκεντρό μας λοιπόν δεν πρέπει να είναι τι τεχνικές να χρησιμοποιήσουμε ως γονείς για να χτίσουμε την αυτοεκτίμηση του παιδιού μας, αλλά πως μπορούμε να βιώσουμε εμείς οι ίδιοι τα δυνατά μας στοιχεία, να γίνουμε μια ομάδα με τους ΄σημαντικούς άλλους' της ζωής του παιδιού μας, για να παρέχουμε έτσι την ευκαιρία στα παιδιά μας να χτίσουν την δική τους αυτοεκτίμηση. 

Πηγή:

ΙΝΤΑ ΕΛΙΑΟΥ

Περίληψη εισήγησης με θέμα: ‘Χτίζοντας την αυτοεκτίμηση του παιδιού μας’. 2^ο Δημοτικό σχολείο Άργους Ορεστικού, 11/6/’10