Τι είναι η Διπολική Διαταραχή;

Παλαιότερα την ονόμαζαν Μανιοκατάθλιψη, πλέον το άκουσμα της Διπολικής Διαταραχής (ΔΔ) δεν προκαλεί τον τρόμο που προκαλούσε κάποτε, αφού με την κατάλληλη αγωγή και θεραπεία, το άτομο μπορεί να είναι απόλυτα λειτουργικό. Επειδή υπάρχουν πολλές παρανοήσεις και παρεξηγήσεις σχετικά με τη Διπολική Διαταραχή ζητήσαμε από τον Δρ. Ιωάννη Μάλλιαρη, Ψυχολόγο, Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας, να μας εξηγήσει τι ακριβώς είναι η Διπολική Διαταραχή, ποια είναι η συμπτωματολογία της και τι μπορεί να κάνει κάποιος για να την αντιμετωπίσει.

Τι ορίζουμε ως Διπολική Διαταραχή; Διαφέρει από τη Μανιοκατάθλιψη;

Η Διπολική Διαταραχή είναι ο νεότερος, ο πιο μοντέρνος όρος της Μανιοκατάθλιψης και είναι μία από τις πιο σοβαρές διαταραχές της διάθεσης που χαρακτηρίζεται από δύο πόλους. Τον πόλο της μανίας και τον πόλο της κατάθλιψης. Έχει μία σειρά από συμπτώματα που συμβάλλουν αρνητικά στη λειτουργικότητα του ατόμου. Πολλοί γνωρίζουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης και η διπολική κατάθλιψη δεν διαφέρει από την κατάθλιψη που γνωρίζουμε όλοι, όσον αφορά τα διαγνωστικά κριτήρια. Αυτό που την διαφοροποιεί είναι ο δεύτερος πόλος, αυτός της της Μανίας ή της Υπομανίας και είναι και αυτός που φέρνει ουσιαστικά τη διάγνωση. Στη μανία συναντούμε μεγάλη αύξηση της ενεργητικότητας που μπορεί να συνάδει μαζί με υπέρμετρα καλή διάθεση ή με υπέρμετρα κακή διάθεση (ευερεθιστότητα). Δεν είναι απαραίτητα μία πάρα πολύ χαρούμενη κατάσταση πάντα.

Μέσα σε αυτή την έξαρση μπορεί να έχουμε αυξημένη αυτοπεποίθηση, σε βαθμό που μπορεί να πιστεύει ότι μπορεί να έχει ειδικές δυνάμεις και ικανότητες, αύξηση στην ομιλητικότητα, μειωμένες ηθικές αναστολές και απώλεια αίσθησης κινδύνου. Μπορεί να κάνουν σπατάλες χρημάτων ή άλλες πράξεις που αργότερα τις μετανιώνουν και όλα τους φαίνονται ιδεατά και εφικτά. Άλλο σύμπτωμα της μανίας είναι οι καλπάζουσες σκέψεις. Το μυαλό τους τρέχει τόσο πολύ και οι αισθήσεις τους είναι σε τόσο μεγάλη διέγερση που δεν μπορούν να σταματήσουν να σκέφτονται. Τέλος, ένα από τα πιο σημαντικά συμπτώματα είναι η μείωση της ανάγκης ύπνου. Με τόσο αυξημένη δραστηριότητα και ενέργεια, ο ύπνος γίνεται περιττός. Είναι σημαντικό σύμπτωμα γιατί μελέτες έχουν δείξει ότι η έλλειψη ύπνου μπορεί να «ταΐζει» τη διαταραχή και πολλές αγωγές επικεντρώνονται στην επαναφορά του ύπνου.

Και η υπομανία που αναφέρατε προηγουμένως;

Η Υπομανία είναι μία ενδιαφέρουσα ψυχιατρική κατάσταση γιατί δεν συνοδεύεται από έλλειψη της λειτουργικότητας. Δηλαδή, διπολικοί ασθενείς που μπαίνουν σε φάση υπομανίας, που μπορούμε να θεωρήσουμε ότι είναι μία ελαφριά περίπτωση μανίας, έχουν όλα τα συμπτώματα της μανίας απλά σε μικρότερο βαθμό και τα συμπτώματα αυτά δεν επιδρούν στη λειτουργικότητα του ασθενή. Δηλαδή, η αυτοπεποίθηση θα είναι αυξημένη αλλά δεν θα προσλάβει τον άλλον, ούτε θα πιστεύει ότι έχει ειδικές δυνάμεις. Οπότε, η διάγνωση της υπομανίας είναι δύσκολη και πολλοί ασθενείς έρχονται στην θεραπεία αναζητώντας να επανέλθουν στην φάση της υπομανίας, γιατί είναι μία κατάσταση ευφορίας που, ταυτόχρονα, είναι και λειτουργική. Άρα, κάποιος μπορεί να βιώνει το δίπολο κατάθλιψη- υπομανία και όχι κατάθλιψη-μανία.

Υπάρχει κληρονομικότητα;

Οι μελέτες και τα στοιχεία που έχουμε δείχνουν κληρονομικότητα σε μεγάλο βαθμό. Ίσως μεγαλύτερο ποσοστό από άλλες διαταραχές χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το περιβάλλον δεν παίζει σημαντικό ρόλο και ο βαθμός κληρονομικότητας είναι στο 10-15%. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι όλοι όσοι έχουν ένα μέλος με διπολική διαταραχή στην οικογένειά τους, θα νοσήσουν οι ίδιοι ή θα το εκφράσουν στον ίδιο βαθμό. Πρέπει να λαμβάνουμε υπόψιν μας την κληρονομικότητα, ειδικά στη διάγνωσή γιατί εάν κάποιος για παράδειγμα παρουσιάσει κατάθλιψη και έχει στην οικογένειά του κάποιον με διπολική διαταραχή, πρέπει να σημειωθεί ότι η κατάθλιψή του βρίσκεται πιο κοντά σε αυτό που λέμε διπολικό φάσμα, ακόμα κι αν δεν έχει εκφράσει ακόμα επεισόδιο μανίας ή υπομανίας. Οπότε, τα στοιχεία της κληρονομικότητας είναι σημαντικά γιατί κάνουν καλύτερη την ποιοτική μας δουλειά και σίγουρα δεν είναι λόγος για να μην κάνει οικογένεια κάποιος διπολικός ασθενής, ούτε να ανησυχεί ότι η οικογένειά του θα εκφράσει Διπολική Διαταραχή.

Από ποια ηλικία και μετά μπορεί να γίνει διάγνωση Διπολικής Διαταραχής; Μπορεί ένα παιδί να έχει Δ.Δ.;

Τα τελευταία χρόνια η ηλικία διάγνωσης της διπολικής διαταραχής έχει αρχίσει να πέφτει. Παλαιότερα λέγαμε χαριτολογώντας ότι αν δεν φτάσει κάποιος σε ηλικία ψήφου, δεν μπορεί να διαγνωστεί. Πλέον, υπάρχουν περιπτώσεις όπου η ΔΔ έχει γίνει αντιληπτή από τα 5 χρόνια ενός παιδιού. Κλινικά το προσέχουμε περισσότερο από την εφηβεία εάν ένα παιδί εκφράσει κατάθλιψη και υπάρχει ήδη ιστορικό στην οικογένεια. Αυτό που έχει παρατηρηθεί, ενώ τα πρώτα επεισόδια έναρξης της διαταραχής γίνονται, κατά μέσο όρο, από τα 18-25 έτη του ατόμου, είναι ότι υπάρχει μια αργοπορία 8 με 10 χρόνια στη διάγνωση. Πολλές φορές αυτή η καθυστέρηση στη διάγνωση, δυσκολεύει τόσο τον ασθενή, όσο και τον ειδικό ψυχικής υγείας.

Με λίγα λόγια, πώς αντιμετωπίζεται η Διπολική Διαταραχή;

Αρχικά, πλέον έχουμε ένα φάσμα στη διπολική διαταραχή, δηλαδή μπορούμε να μιλάμε ακόμα και για Διπολικές Διαταραχές. Η θεραπεία βασίζεται αρχικά σε βιολογικά μοντέλα και περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή. Αυτό αφορά τους ασθενείς που έχουν την κλασσική μορφή με το δίπολο κατάθλιψη-μανία, οπότε τα φάρμακα επικεντρώνονται στο να σταθεροποιούν τη διάθεση και να αποτρέπουν τις κρίσεις ή μία απόπειρα αυτοκτονίας. Η ψυχοθεραπεία δεν μπορεί να βοηθήσει σε ένα οξύ επεισόδιο μανίας, αλλά σε όλες τις υπόλοιπες φάσεις της διαταραχής το μοντέλο που γνωρίζουμε ότι δουλεύει καλύτερα είναι συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας, αλλά ψυχοθεραπείας στοχευμένη στη διπολική διαταραχή. Τα περισσότερα μοντέλα βασίζονται στη Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία και αυτό που κάνουν είναι να εκπαιδεύουν τον ασθενή σχετικά με τη διαταραχή του και τον μαθαίνουν να τη διαχειρίζονται καλύτερα. Αυτός ο συνδυασμός, θεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής, λειτουργεί πολύ καλά για τους ασθενείς που έχουν το δίπολο κατάθλιψη-μανία ή κατάθλιψη-υπομανία. Για τις άλλες διαταραχές που βρίσκονται στο φάσμα, κάθε θεραπευτική προσέγγιση εξαρτάται από το σημείο του φάσματος που βρίσκεται και τη φάση της διαταραχής. Αυτό στο οποίο στοχεύουμε να σταματήσουμε στη διαταραχή αυτή είναι η η συνεχής εμφάνιση των επεισοδίων και όχι τόσο τα συμπτώματα, τα οποία μπορεί και να σταματήσουν. Εάν καταφέρουμε σε έναν διπολικό ασθενή να σπάσουμε τον κύκλο του και να σταματήσει να κάνει επεισόδια, θα έχουμε καταφέρει πολλά. Αλλά αυτή είναι μία διαδικασία που απαιτεί χρόνο και καλή συνεργασία με τον ασθενή και την οικογένειά του.

ΠΗΓΗ:

http://www.huffingtonpost.gr/2015/03/24/life-dipoliki-diataraxi_n_6923464.html?utm_hp_ref=greece&ncid=tweetlnkgrhpmg00000001(accessed 3.4.15)

A Strange Depression Symptom That Most People Don’t Know

This tip may help people who are feeling depressed.

Clinically depressed people can find it hard to tell the difference between their own negative emotions, like anger, guilt and frustration.

This could be part of the reason that depression is so hard to deal with.

It may be helpful for people experiencing depression to be more specific about which negative emotion they are feeling, the research also suggests.

The study’s first author, Dr. Emre Demiralp, explains:

“It is difficult to improve your life without knowing whether you are sad or angry about some aspect of it.

For example, imagine not having a gauge independently indicating the gasoline level of your car.

It would be challenging to know when to stop for gas.

We wanted to investigate whether people with clinical depression had emotional gauges that were informative and whether they experienced emotions with the same level of specificity and differentiation as healthy people.”

Participants in the study — half of whom were experiencing clinical depression — were asked to report their emotions at random intervals over a period of a week.

Each time they reported how they felt across 11 different emotions, 7 negative and 4 positive:

sad,

anxious,

angry,

frustrated,

ashamed,

disgusted,

guilty,

happy,

excited,

alert,

and active.

The results, published in the journal Psychological Science, showed that people who were depressed found it difficult to distinguish between negative emotions (Demiralp et al., 2012).

In contrast, non-depressed people were clearer which negative emotions they were experiencing.

For the positive emotions, however, both the depressed and non-depressed participants could distinguish them equally well.

Dr. Demiralp said:

“Our results suggest that being specific about your negative emotions might be good for you.

It might be best to avoid thinking that you are feeling generally bad or unpleasant.

Be specific.

Is it anger, shame, guilt or some other emotion?

This can help you circumvent it and improve your life.

It is one of our overarching goals to investigate approaches for facilitating this kind of emotional intelligence at a large scale in the population.”

SOURCE:

http://www.spring.org.uk/2015/01/a-strange-depression-symptom-that-most-people-dont-know.php(accessed 14.1.15)

You Might Be Surprised How Much a Hug Helps Fight Illness, Stress and Depression

Psychologists go to surprising lengths in new study to show how much a hug can help.

Being hugged reduces the deleterious effects of stress on the body, according to new research which intentionally exposed people to a cold virus.

Hugging acts as a form of social support and protects people from getting sick and even reduces their illness symptoms if they do get sick.

The study, published in the journal Psychological Science, asked 404 healthy adults how much social support they perceived they had from other people (Cohen et al., 2014).

They were also asked about how often they were hugged and how often they came into conflict with others.

Participants were then exposed to a cold virus in the lab (they were well paid for this: $1,000 each).

Their condition was monitored in quarantine to see if they developed a cold and how severe their symptoms were.

Professor Sheldon Cohen, who led the study, explained its rationale:

“We know that people experiencing ongoing conflicts with others are less able to fight off cold viruses.

We also know that people who report having social support are partly protected from the effects of stress on psychological states, such as depression and anxiety.

We tested whether perceptions of social support are equally effective in protecting us from stress-induced susceptibility to infection and also whether receiving hugs might partially account for those feelings of support and themselves protect a person against infection.”

The results showed that people who were hugged more often or who perceived they had greater social support were less likely to catch the cold in the first place.

Those who did get a cold had less severe symptoms if they were hugged more and felt supported socially.

Professor Cohen said:

“This suggests that being hugged by a trusted person may act as an effective means of conveying support and that increasing the frequency of hugs might be an effective means of reducing the deleterious effects of stress.

The apparent protective effect of hugs may be attributable to the physical contact itself or to hugging being a behavioral indicator of support and intimacy.

Either way, those who receive more hugs are somewhat more protected from infection.”

SOURCE:

http://www.spring.org.uk/2014/12/you-might-be-surprised-how-much-a-hug-helps-fight-illness-stress-and-depression.php(accessed 19.12.14)

Τι είναι η εποχιακή κατάθλιψη;

Οι κλιματολογικές συνθήκες αναπόφευκτα επηρεάζουν τη διάθεση μας. Την Άνοιξη και το Φθινόπωρο είμαστε συνήθως πιο ευδιάθετοι και ενεργητικοί σε σύγκριση με τον Χειμώνα που μας ατονεί και καταθλίβει, και με το Καλοκαίρι του οποίου η ανυπόφορη ζέστη μας εκνευρίζει και αποχαυνώνει. Παρόλο που όλων μας η διάθεση επηρεάζεται λιγότερο ή περισσότερο από τις εποχιακές αλλαγές δεν επηρεάζεται και η ικανότητά μας να εκπληρώνουμε τις καθημερινές μας ασχολίες. Υπάρχουν όμως άνθρωποι, ευάλωτοι στην κατάθλιψη, για τους οποίους η καθημερινότητα αλλάζει καθώς το τέλος του Φθινοπώρου αποτελεί την έναρξη μιας κλινικής κατάθλιψης η οποία μπορεί να διαρκέσει μέχρι την Άνοιξη. Ο τύπος αυτής της κατάθλιψης δεν διαφέρει πολύ από την συνηθισμένη καταθλιπτική διαταραχή παρά μόνο στο ότι παρουσιάζει διακυμάνσεις ανάλογα με τις εποχές και γι' αυτό ονομάζεται Εποχιακή Κατάθλιψη (Seasonable Affective Disorder /SAD). Εμφανίζεται στο 20% του πληθυσμού, συχνότερα σε γυναίκες, σε ηλικίες 20-35 και παρουσιάζεται συνήθως στις βορειότερες χώρες από την Ελλάδα καθώς συνδέεται με την μειωμένη ηλιοφάνεια που φαίνεται να αποσυντονίζει το ανθρώπινο βιολογικό ρολόι και να επηρεάζει συγκεκριμένα ορμονικά επίπεδα στον οργανισμό.

Τα συμπτώματα συνήθως εκδηλώνονται κατά τους φθινοπωρινούς μήνες, κορυφώνονται τους χειμερινούς όπου η έκθεση στον ήλιο είναι χαμηλότερη και το κρύο συχνότερο και υποχωρούν την άνοιξη μένοντας σε ύφεση καθ' όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού. Συμπεριλαμβάνουν αλλαγές στην ρουτίνα ύπνου και διατροφής, μείωση της ενεργητικότητας, κούραση,άγχος, αδιαφορία για τις συνήθεις δραστηριότητες,κοινωνική αποξένωση. Μπορεί κάποιος να έχει πολλά ή μερικά συμπτώματα σε ελαφριά ή πιο βαριά μορφή, με την συνύπαρξη ή μη κάποιας άλλης διαταραχής ή προβλήματος.

'Οταν κάποιος βιώνει τα παραπάνω για μεγάλες περιόδους και για τουλάχιστον δυο εποχιακούς κύκλους στη σειρά, πρέπει να ζητά τη βοήθεια ψυχολόγου ή ψυχίατρου ο οποίος θα τον/την κατευθύνει ανάλογα.

Παράλληλα, το άτομο μπορεί να:

-εκθέτεται περισσότερο στον ήλιο καθημερινά

-διαρρυθμίζει τους χώρους του ώστε να βρίσκεται πιο κοντά σε παράθυρα και να αυξήσει τις λάμπες

-επιλέγει διακοπές σε ηλιόλουστα μέρη

-αυξάνει την άσκηση σε εξωτερικούς χώρους ώστε παράλληλα να εκτονώνονται η ένταση και το στρες

-προσέχει την διατροφή του ζητώντας τη συμβουλή κάποιου διατροφολόγου που θα του/της προτείνει τροφές που ενδείκνυνται για την ομαλότερη έκβαση της διαταραχή αυτής.

Πηγή:

Γράφει η:      ΙΝΤΑ ΕΛΙΑΟΥ 

Άρθρο: ‘Τι είναι η εποχιακή κατάθλιψη;’. Λόγω διατροφής, τεύχος>9. σελ.42.